Wat kunnen we doen om de beeldvorming over ICT te verbeteren en het ongenoegen te temperen? Best veel, als we kijken naar de uitgangspunten die de ICT-industrie en ICT-organisaties hanteren.
De ICT-industrie heeft in haar relatief korte bestaan vele fantastische, soms disruptieve technologieën voortgebracht. In eerdere bijdragen in dit magazine hebben we daar voorbeelden van gegeven, zoals Cognitive Computing en Hybrid Workstations. En hoewel enkele van die technologieën snel mainstream zijn geworden, blijft de leercurve steil. Menigeen is van mening dat er geen toekomst denkbaar is zonder de vruchten van de ICT-industrie. Ook de overheid omarmt alle kansen die ICT biedt. Of het nu gaat om ondersteuning of vernieuwing van primaire overheidsprocessen of om het mogelijk maken van de compacte rijksdienst (óók een bestuurlijk vraagstuk…): zonder ICT zal het niet lukken.
Maar de praktijk kan weerbarstig zijn. De ontwikkelingen in de ICT-industrie gaan zo snel dat fricties niet altijd vermijdbaar blijken te zijn. Gebruiker, opdrachtgever, opdrachtnemer en leverancier zitten samen in hetzelfde schuitje – niet altijd tot elkaars genoegen. De beelden zijn bekend: CIO’s verzuchten dat ze met de handen in het haar zitten over de te volgen IT-strategie, IT-bedrijven zijn log en hebben geen oog voor de noden van hun (overheids)klanten, en ICT en verspilling zijn praktisch synoniem. Zie ook de bevindingen van de commissie-Elias.
Beeldvorming
Is ICT dan een onlegbare puzzel geworden? Dat is de verkeerde conclusie. ICT is niet zomaar tot in de haarvaten van de samenleving doorgedrongen en omarmd door politiek en bedrijfsleven, maar juist omdat die zo veel mogelijkheden biedt. Het is ieders wens om wendbare en beheersbare state-of-the-art IT-producten en -diensten tegen acceptabele kosten te verkrijgen. Wat kunnen we doen om de beeldvorming te verbeteren en het ongenoegen te temperen? Veel. Onder andere door duidelijk te maken dat de ICT-industrie en ICT-organisaties wel degelijk duidelijke uitgangspunten hanteren om de puzzel goed gelegd te krijgen.
We noemen er vijf:
1 Samen gaat het beter
Geen organisatie kan haar ICT-processen meer zelfstandig beheren, daarvoor zijn de systemen te complex geworden. ICT-projecten zijn alleen succesvol als organisaties samenwerken met de specialisten van ICT-bedrijven. De vlucht vooruit wordt ingezet als organisaties best practices uit de buitenwereld zullen weten in te passen. Denk aan referentiearchitectuur, governance, IT-automatisering en innovatie. Dit maakt het mogelijk om grote veranderingen versneld door te voeren.
2 Met minder applicaties een betere informatievoorziening realiseren
Door het aantal applicaties drastisch te verminderen zijn significante besparingen mogelijk. Legacysystemen zijn lastig te beheren omdat ze vaak niet meer voldoen aan de nieuwe eisen. Migratie van de huidige IT is vaak te complex wegens organisatorische, procesmatige en technische afhankelijkheden en zal daarom te veel tijd en geld in beslag nemen.
3 Leveringsmodel centraal (cloud)
De nieuwe ICT-dienstverlening is volledig geïndustrialiseerd en ‘lean’. Processen en diensten worden waar mogelijk gestandaardiseerd. Zo realiseert een IT-organisatie een enorme efficiëntieverbetering. Samenwerking met de markt draagt bij aan een versnelde transformatie van de IT-dienstverlening. En pas alleen maatwerk toe waar het toegevoegde waarde heeft; ‘standaard’ moet de norm zijn. Het bespaart niet alleen kosten, maar maakt een organisatie ook wendbaarder omdat ze kan profiteren van investeringen door de markt.
4 Mobiel is de kern
In lijn met de mobiele revolutie staat in de digitale transformatie van de overheid ‘mobiel’ centraal. Ook de mogelijkheden om via sociale media te communiceren met de overheid zullen helpen de afstand tussen burger en overheid te verkleinen.
5 Secure by design
Security vergt een geïntegreerde aanpak, vastgelegd in een securitybeleid. Bij het ontwerp en de ontwikkeling van een nieuw systeem of proces moet security als een set ontwerpcriteria worden meegenomen in plaats van achteraf via ‘hardening’ toegevoegd. De criteria moeten gaan over mensen en hun rol, over data, applicaties en de infrastructuur.
Het bovenstaande is allemaal geen hogere wiskunde, maar toch is het lastig voor elkaar te krijgen. In het bedrijfsleven is de onrust over uit de hand gelopen projecten wellicht minder zichtbaar dan in het glazen huis van de overheid (denk aan de commissie-Elias), maar ook het bedrijfsleven is naarstig bezig grip te krijgen op zijn IT. Voor de oplossing van menig huidig of toekomstig maatschappelijk probleem levert ICT een belangrijke bijdrage. Ook het beter functioneren van de overheid zelf valt niet los te maken van een goede (en soms betere) inzet van ICT. Daarom zien wij de publieke aandacht vooral als een aanmoediging: laat die vooral louterend werken.
George van Duyneveldt en Rob Nijman, IBM Nederland BV
