40 procent van het energieverbruik en 36 procent van de CO2-emissies komt van gebouwen. De Europese Commissie maakt de wetgeving rond energieprestaties van gebouwen strenger. Dat heeft een impact op het vastgoed van de overheid. Hoe zet je de stap naar emissievrije en klimaatneutrale gebouwen? Laat u adviseren.
De Deense hoofdstad Kopenhagen gebruikt het IBM Utility Flex Platform om de energie in 3600 gebouwen efficiënter te beheren en beter de Deense duurzame opgewekte elektriciteit te benutten. Ook kantoorgebouwen en luchthavens sluiten aan met hun gebouwklimaatbeheersing. Door het moment van verbruik op het moment van de opwek van de energie af te stemmen, krijgen de ‘bewoners’ een fikse korting op hun energiefactuur.| Beeld: IBM
Om de renovatie van gebouwen te versnellen, schakelde de Europese Commissie eind 2021 een tandje hoger met het voorstel voor een herziene richtlijn rond de energieprestatie van gebouwen. Tegen 2030 moeten nieuwe gebouwen volledig energieneutraal zijn. Voor publieke gebouwen ligt die deadline al in 2027. Als alles goed gaat, gaat de richtlijn vanaf 2025 in. Het ultieme doel: emissievrije gebouwen tegen 2050. Om dat te behalen, is een nauwe samenwerking tussen publieke en private organisaties noodzakelijk. Vanuit IBM Consulting begeleiden we organisaties op hun pad naar verduurzaming door hun strategie te vertalen in een concreet plan en te kijken hoe met data en digitale oplossingen impact gemaakt kan worden. Hieronder illustreren we dit met voorbeelden.
Maak je gebouwen slimmer
Om emissievrije en klimaatneutrale gebouwen te realiseren, is de stap van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie maar het begin. Je kunt het energieverbruik van een gebouw drastisch terugdringen door het te monitoren, en het verbruik aan te passen aan de gebruiksgewoonten en energiebeschikbaarheid. En door gebouwen met elkaar te laten communiceren, ga je zelfs nog een stap verder. Gebouwen kunnen dan energie op een efficiënte manier uitwisselen. Welke stappen zet je om dat te realiseren?
- Verzamel data: meten is weten.
- Werk met slimme, zelflerende software.
- Betrek je medewerkers. Je hebt niet alleen een energieshift nodig, ook een mindshift.
Monitor de duurzaamheid van je gebouwen
Wil je je gebouw slimmer en zuiniger maken, en zo drastisch knippen in je energieverbruik? Maak dan eerst een analyse van alles wat je in huis hebt. En onderzoek welke systemen het best passen. IBM helpt zowel bij de analyse als bij de uitvoering. Hieronder lichten we drie veelgebruikte systemen toe. Maar we werken ook met softwareprogramma’s die niet door IBM werden ontwikkeld.
Slim en digitaal gebouwbeheer
Verduurzaming van gebouwen doe je door alle functies te digitaliseren en de data te verbinden: toegang, verlichting, verwarming, beveiliging, lokaalverhuur, enzovoort. Bijvoorbeeld met IBM TRIRIGA. Met sensoren kent het systeem de bezettingsgraad van alle ruimtes, en past het de verlichting en verwarming daaraan aan. Zo beheer je je gebouw efficiënter en energiezuiniger.
Theodoor van der Klaauw, senior consultant bij IBM: “Door data op elkaar af te stemmen, kunnen betere energiekeuzes gemaakt worden. Dat is voordelig voor gebruikers én gebouweigenaren omdat de total cost of ownership drastisch vermindert terwijl er collectief bijgedragen wordt aan de energietransitie.”
Ecosysteem voor energiediensten
Een voorbeeld van een publiek-private samenwerking waarbij, aangedreven door IoT-sensoren, AI, blockchain en de cloud, energiestromen in kaart gebracht en aangepast worden op de energievraag, is onze samenwerking met de stad Kopenhagen. Is er een onverwachte piek in de energievraag, of daling in zonne-energie of overschot aan hernieuwbare energie? Dan analyseert het systeem of bepaalde warmtepompen of ventilatie tijdelijk lager of hoger kunnen draaien. Die flexibiliteit houdt het stroomnet in balans en zorgt voor een besparing en verduurzaming.
Envizi: meten is weten
Hoe rapporteert jouw overheid over de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen? Onze data- en analysesoftware Envizi automatiseert de verzameling en verwerking van die duurzaamheidsdata. Leo Dijkstra, verantwoordelijk bij IBM Consulting voor de klanten in de energiesector realiseert met hen de verduurzaming in de Benelux: “Dashboards en rapportagetools hebben nu nog vaak een negatieve connotatie. Het is vaak iets dat móét. Envizi maakt er een positieve uitdaging van. Zo zien jij en je collega’s direct het resultaat van je verduurzamingsinspanningen. Elk resultaat verdient het om gezien te worden, kortcyclisch zodat je snel kunt sturen.”
Pionier in energie-efficiëntie en milieu- en klimaatdoelstellingen
Dertig jaar geleden al zette IBM volop in op de bescherming van het klimaat door een efficiënter energieverbruik. Onze eerste softwaretool voor energiebeheer in gebouwen dateert van 1991. We maakten en maken hardware en datacenters alsmaar zuiniger, kozen heel vroeg voor hernieuwbare energie, en bouwden mee aan de prototypes van superefficiënte zonnepanelen. We maakten de klimaatdata van het Duitse klimaatberekingscentrum toegankelijk voor de klimaatwetenschap. En besparen elk jaar een gigantische hoeveelheid energie. In 2021 ging het om een besparing van 90.000 megawattuur – goed voor 26.500.000 ton minder CO2-emissies of de uitstoot van 1400 gezinnen https://ibestuur.nl/textpattern/index.php?event=listin een jaar. Passend in onze net-zero-emissiedoelstelling voor 2030.
Meer informatie
Door data te correleren op een platform maak je je als stad niet alleen afhankelijk van dat platform, maar verlies je ook een aantal waarde parameters van je data, zoals – als je het niet goed regelt – data eigenaarschap. Terwijl je juist hele slimme systemen kan maken door domme systemen te koppelen. Als een deur open (1) of dicht (0) is dan kun je daar een slim huis van maken door de stand van de deur te gebruiken als trigger voor je verwarming. If deur = 1 then draai de verwarming dicht.
Een slimme stad bouw je niet door te investeren in een platform, maar door alle mogelijke data bronnen slim en vooral contextueel te verbinden. Via http://www.smartdatamodels.org kun je zo bij het live weerbeeld op en bepaalde locatie. Dat correleer je met je zonnepanelen (if zon, dan meer stroom). Door correlaties te maken met de BAG en de BIM bestanden (Basis Administratie Gebouwen + waar ze van gemaakt zijn) kun je datasets trainen. Welk type gebouw kent in welke situatie welke hoeveelheid energieverlies en waar staan ze?
Dat kun je statistisch extrapoleren en gebruiken als input voor je gasinkoop, omdat je nu weet hoeveel je bij moet stoken. Je kunt grootschalig inkopen om in een klap bottleneck innovaties uit te voeren (vb dit type isolatie voor dat type gebouw) en dat dan weer gezamenlijk inkopen. Het gaat om de data, niet om het platform! Via fiware context brokers kun je onder ishare.eu Trust en Governance Framework de wereld en z’n broer aan elkaar knopen. Hierbij blijft iedereen eigenaar van zijn eigen data, maar telt de boel wel lekker op tot uiterst verfijnde dienstverlening. Zonder oud hub-spoke model met iemands platform in het midden met dito licentiekosten. Er bestaan zo al tientallen modellen. Moderne Smart Grids en andere Smart Energy modellen (tot Virtual Power Plants aan toe) zijn gedistribueerd en niet gecentraliseerd. Als je gedistribueerd en gefedereerd werkt, kun je alle bestaande infra moeiteloos SMART maken. Hub-spoke denken is zo vorige eeuw.
De samenleving gaat weer terug naar zo lokaal mogelijk opgewekte energie, van een eeuw waarin mensen het voor het eerst in hun geschiedenis centraal opwekte. Er komen ook niet voor niets paspoorten voor batterijen (draait ook op Fiware overigens); zelfvoorzienende “lokale energiegemeenschap”-ecosystemen. Het model voor energiebeheer in Smart Building moet daarom juist gedecentraliseerd en gedemocratiseerd zijn, waarbij de individuele prosumer op voet van gelijkheid moet kunnen participeren op een real time spot markt. Dit kan vandaag al door gestandaardiseerde, herbruikbare en snel inzetbare modellen toe te passen, die flexibel genoeg zijn om allerlei frisse participatieve marktmodellen voor productie en consumptie mogelijk te maken. Te beginnen met het inzetten van sensoren met een NGSI-LD interface en eigen identiteiten.
http://www.fiware.org/2018/02/09/eu