Secretaris-generaal Lidewijde Ongering (ministerie van EZK) wijdde haar jaarlijkse nieuwjaarsartikel aan de vraag wat we verstaan onder ‘regie nemen’. In de klimaat- en energietransitie moet de overheid de regie nemen omdat de transitie anders onvoldoende op gang komt. De digitale transitie vraagt volgens haar om een andere vorm van regie, gericht op het ingrijpen bij uitwassen.

Hoewel Koninkrijksrelaties ook tot de taken van Alexandra van Huffelen behoort, draait het takenpakket van de nieuwe staatssecretaris vooral om de digitale dienstverlening van de overheid. De taken van de nieuwe bewindspersonen werden na de beëdiging van het nieuwe kabinet op 10 januari werden bekend gemaakt.

Nederlandse overheden maken te weinig vorderingen met digitale toegankelijkheid. Het aanjaagteam dat door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is opgezet, levert volgens demissionair staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken, CDA) nog niet de gewenste resultaten op. Hij wil beter toezicht en betere handhaving.

De komst van het mega-datacentrum in Zeewolde is nog lang geen feit. Een meerderheid van de Eerste Kamer nam dinsdag de motie-Koffeman (Partij van de Dieren) aan om de verkoop van landbouwgrond voor hyperscale-datacenters op te schorten. Ook blijkt dat het hergebruiken van restwarmte technisch en economisch niet haalbaar is.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) concludeert dat Nederlandse overheidsorganisaties en bedrijven zijn zeer kwetsbaar voor cyberaanvallen. ‘Er is geen nationale structuur waarbinnen alle potentiële slachtoffers van cyberaanvallen tijdig worden gewaarschuwd,’ aldus Jeroen Dijsselbloem, voorzitter van de OVV, bij de presentatie van het rapport naar aanleiding van het grote Citrix-securitygat van eind 2019

Alle delen van het land moeten robuust, veilig en supersnel internet krijgen om het digitale knooppunt van Europa te worden. Dat valt te lezen in het nieuwe coalitieakkoord. In Europees verband wil het nieuwe kabinet de macht van Big Tech aanpakken. Verder blijft open source belangrijk en komt er een ‘algoritmetoezichthouder’. Een minister van Digitale Zaken wordt niet concreet genoemd.

IT’ers wereldwijd zijn sinds afgelopen weekend in de hoogste staat van paraatheid nadat een kwetsbaarheid ontdekt is in de populaire logsoftware Log4j van Apache. Het lek kan hackers toegang geven tot duizenden overheden, bedrijven, servers en apps. Het NCSC heeft een lijst online geplaatst op Github met applicaties die kwetsbaar zijn als gevolg van de ernstige kwetsbaarheid in Log4j.

De omgang van lokale overheden met Chinese organisaties verschilt sterk. Waar sommigen ‘gewoon’ nog met technologie van Chinese techreuzen blijven werken, zweren anderen samenwerkingen voorlopig af. Volgens experts is het hoog tijd voor duidelijke richtlijnen. Een onderzoek onder 27 gemeenten.

Overheden maken te weinig werk van het implementeren van afgesproken informatieveiligheidstandaarden en dat maakt ze kwetsbaar. Afgesproken doelen voor eerdere jaren zijn nog niet gehaald. Tot die conclusie komt Forum Standaardisatie, dat elk half jaar de vorderingen onderzoekt. Het zorgt voor risico’s op bijvoorbeeld phishing, ransomware en ceo-fraude.

Politici moeten hun beleid aanpassen en beter afstemmen op marktontwikkelingen. Digitale ambities moeten omgezet worden in concrete acties, anders zijn de EU-doelstellingen voor 5G-dekking en glasvezelaansluitingen in het jaar 2030 niet haalbaar. Dat schrijven elf CEO’s van grote telecombedrijven in een open brief aan de Europese Unie.

De kwetsbaarheid van het onderwijs neemt door security-incidenten toe, net als de afhankelijkheid van grote techbedrijven. Onze demissionair minister van onderwijs heeft in de Europese raad het initiatief genomen voor de ontwikkeling een Europees onafhankelijk onderwijsplatform. Dat meldde ze woensdag in debat met de Tweede Kamer over ICT en onderwijs.

Het Europees Parlement en de EU-lidstaten hebben 30 november een politiek akkoord bereikt over een Europese wet inzake gegevensbeheer. De weg is nu vrijgemaakt voor de definitieve goedkeuring van de wetstekst door het Europees Parlement en de Raad. Margrethe Vestager, zei: “Deze verordening is een eerste bouwsteen voor het tot stand brengen van een solide en eerlijke datagestuurde economie.”

Overheden moeten waken voor te veel ‘techno-optimisme’, schrijft de VNG in een analyse van technologietrends. Digitalisering blijkt niet langer slechts het middel om te komen tot maatschappelijke oplossingen, maar vormt in toenemende mate het vraagstuk zélf. Het is van invloed op het fundament van onze samenleving, de democratische rechtsstaat.

Voor onderlinge communicatie bestaan tal van digitale oplossingen. Maar ze voldoen lang niet altijd aan de eisen en wensen die overheden hebben voor communicatie tussen ambtenaren: ze zijn niet veilig genoeg, de servers staan in het buitenland of de apps zijn closed source. Frankrijk ontwikkelde daarom zelf een communicatie-app: Tchap.

Volgende maand stemt het Europees Parlement voltallig over het wetsvoorstel Digital Markets Act (DMA), de techwet die de macht van grote tech bedrijven als Google, Amazon en Facebook moet beteugelen. Hierna volgen dan onderhandelingen over de definitieve versie met de verantwoordelijke ministers van de EU-landen. Het is de bedoeling dat de regels in 2023 ingaan.