Artikel

‘Dat is wat data voor je doet’

Nét een stapje meer de diepte in, nét wat groter en nét wat (inter)nationaler. De tweede editie van Den Bosch Data Week (DBDW), van 28 oktober tot 2 november, belooft het succes van vorig jaar voort te zetten. “We hebben als stad een duidelijke profilering gekozen en dat is een goede keuze gebleken.”

Die profilering als ‘Den Bosch, toonaangevende datastad’ was vorig jaar de aanleiding om DBDW te organiseren, vertellen Stephan Glerum en Marianne de Beer. Glerum is marketingstrateeg en projectleider van de DBDW en De Beer is beleidsmedewerker ICT en Data op de afdeling Economie en Energie.

Glerum: “JADS, de Jheronimus Academy of Data Science, is in 2017-2018 begonnen met het eerste volle studiejaar. Het was belangrijk om daar gelijk een goed ecosysteem omheen te bouwen met bedrijven, overheid en andere kennisinstellingen. Er was eigenlijk al best veel om ons als een datastad te profileren, maar we zetten dat onvoldoende in de etalage. Bovendien werd de koppeling tussen Den Bosch en data te weinig gelegd. Het concept van Den Bosch Data Week hebben we bedacht om daar een belangrijke bijdrage aan te leveren.”

Er zijn in Den Bosch ruim 600 ICT-bedrijven die goed zijn voor zo’n 7.000 banen. Bij het regionale bedrijfsleven bestond de behoefte aan profilering eveneens, vult De Beer aan. “Zij vroegen: hoe kunnen we daar samen met jullie reuring aan geven?”

De vorige editie van DBDW was een succes. Glerum: “De verwachtingen waren gematigd, maar de algemene teneur achteraf was zeer positief. Qua bezoekersaantallen, deelname van doelgroepen en media-aandacht was het een goede week. Ook inhoudelijk was het goed. Ik was echt verrast door de inbreng van partijen.”

Tijdens de eerste editie al werd DBDW uitgeroepen tot hét data-event van Nederland, door niemand minder dan staatssecretaris Knops van BZK. “Een beetje mazzel” noemt Glerum dat. “In de Data Agenda Overheid wordt zelfs gesproken van de Nationale Data Conferentie.” De Beer: “Daar zijn we hartstikke blij mee. We kunnen verbanden leggen tussen wat in Den Bosch speelt en wat landelijk en bij andere overheden gebeurt.”

Bij de internationale ontwikkelingen haakt DBDW dit jaar nadrukkelijker aan. Glerum: “Dat was de ene les die we hebben getrokken: we moeten het breder trekken dan Den Bosch alleen. De andere les is dat we een duidelijker rolverdeling moesten afspreken met deelnemende bedrijven. We wilden het heft in handen te houden, dus geen financiering van het bedrijfsleven. Dat werkte aan de ene kant goed omdat je zo een partnership kunt opbouwen. Aan de andere kant dreigde er daardoor enige vrijblijvendheid in de samenwerking. Daar hebben we van geleerd. De bedoeling is uiteindelijk dat de organisatie van het evenement langzaam richting de bedrijfsleven kantelt.”
De contouren van een ommekeer werden na de vorige editie al merkbaar, vertellen De Beer en Glerum. De laatste: “Eerst stapten wij naar overheden en bedrijfsleven toe. Nu zoeken ze óns op met initiatieven. We hebben inmiddels een beetje een naam.” De Beer: “Als wij in het land zijn, hoor ik vaak: o ja, data, dat is toch Den Bosch?! Die associatie horen we natuurlijk graag.”

De zachte kant

Als thema voor de editie van dit jaar heeft Den Bosch gekozen voor de slogan: ‘Dat is wat data voor je doet’. Glerum: “Voor elke doelgroep willen we laten zien wat data voor ze kan betekenen. Denk aan zakelijk succes voor de ondernemer, toekomstkansen voor de student, betere leefbaarheid voor de inwoner.”

De Beer: ‘We streven ernaar dat de bulk van de bedrijven in onze regio ziet wat data voor ze kan betekenen, óók het mkb. Veel kleinere bedrijven zijn nog niet aangehaakt, terwijl er wel veel kansen liggen. Tijdens DBDW kunnen ze contacten leggen met andere bedrijven en kenniscentra, en gebruikmaken van hun kennis en ervaringen.”
Glerum benadrukt de invalshoek die Den Bosch daarbij kiest. “Wij blijven weg van de technische component van data. Daar zijn andere steden beter in. Den Bosch is van de praktische, zachte kant. Gastvrijheid staat bij ons hoog in het vaandel. We passen data toe op een menselijke manier. Die aanpak zie je terug in de vorm van DBDW: doenerig, met ruimte om te proeven, te ruiken, in dialoog te gaan.”

Een data-week is “super”, nuanceert hij. “Maar uiteindelijk is Den Bosch het hele jaar rond ‘toonaangevende datastad’. Als we bereiken dat DBDW die weerspiegeling over het hele jaar geeft, dan zijn we helemaal blij.”

‘Het ethisch debat moet overal worden gevoerd’

Niet alleen ambtenaren, maar iederéén die betrokken is bij de ontwikkeling van artificial intelligence (AI) moet nadenken over ethische vraagstukken zoals privacy, mensenrechten, gelijkheid en inclusie. Dat is de boodschap die het ministerie van BZK wil overbrengen tijdens Den Bosch Data Week. De dag die door BZK wordt geprogrammeerd, heet dan ook: Data en Ethiek, ♠ van AI Summit.

De week brengt uiteenlopende werelden bij elkaar, benadrukken Marcel Hopman en Bram de Rijk: data-scientists, ICT-deskundigen, bedrijfsleven, medewerkers bij (lokale) overheden, politiek en geïnteresseerde betrokkenen. Hopman is programmamanager Data Agenda Overheid en De Rijk strategisch adviseur bij de Directie Informatiesamenleving en Overheid (DIO) van BZK. Ze werken beiden aan het digitale overheidsbeleid dat in 2018 werd vastgelegd in NL DIGIBeter: Agenda Digitale Overheid, en in 2019 uitgewerkt in NL DIGITAAL: Data Agenda Overheid. Deze interbestuurlijke agenda voor de periode tot en met 2021 kwam tot stand in samenwerking met vertegenwoordigers uit alle openbaar-bestuurslagen.

De Rijk: “DBDW helpt om de gemeenschappelijkheid te benadrukken en te faciliteren. Op beleidsterreinen als de zorg of pensioenen bestaat al een gemeenschappelijk jargon, zijn al coalities gesmeed, ligt er al een ecosysteem. Dat is in de wereld van data en AI nog niet uitgekristalliseerd. Er is onvoldoende gezamenlijke basale kennis en begrip van de materie. Voor sommige mensen zijn data en AI zwarte magie. Dat is het niet, je hoeft niet alles van de techniek te weten om er iets mee te kunnen.”

Hopman vindt vooral die gelaagdheid van DBDW ‘charmant’. “Al die lagen bij elkaar laten zien wat er gebeurt in dit vakgebied en waar de internationale ontwikkelingen naartoe gaan. Die zijn vaak leidend voor de doorvertaling naar allerlei beleidsterreinen. Terwijl de doorvertaling naar de praktijk, en wat we daarvan leren weer input levert voor het landelijke beleid. Die wisselwerking is nuttig.”

Derde weg

De NL DIGITAAL: Data Agenda Overheid, die Knops dit voorjaar uitbracht, berust op drie pijlers, legt Hopman uit. “De eerste is: we moeten meer data delen. Niet alleen binnen, maar ook buiten de overheid. De tweede pijler is: we willen de waarde van data meer benutten, zodat we als overheid beter invulling kunnen geven aan informatiegestuurd – of datagedreven – werken. De derde is dat er aan het beheer van data hogere eisen worden gesteld.”

Tegen de achtergrond van die ambities speelt de discussie over ethiek en waarden. “Dat debat moet overal worden gevoerd: in alle organisaties, op alle niveaus, op alle manieren. DBDW is een fantastisch podium”, benadrukt Hopman. De Rijk: “Werken met data biedt veel kansen en die willen we als overheid pakken. Dat moeten we op een verantwoorde manier doen. In de VS zijn data eigendom van bedrijven. In China heeft de staat grote invloed. In Europa zitten we daar tussenin. Een soort ‘derde weg’, waarin wij, als burgers in een democratisch stelsel, in control zijn.”

Dat vraagt om bewustwording in alle lagen. “Natuurlijk is het ‘hoog-over-verhaal’ belangrijk van wat je met data wil, maar de mensen die de systemen bedenken, hebben ook invloed. De keuzes die zij – bewust of onbewust – maken, hebben impact op het leven van mensen. Dan kun je niet zeggen: het werkt en het is niet illegaal, dus het is oké”, zegt De Rijk, die tijdens DBDW een Toolbox voor Ethisch Verantwoorde Innovatie presenteert (kader).

Dat ethisch besef is des te belangrijker omdat de ontwikkelingen zo in beweging zijn. “Als je alles van tevoren weet, kun je regels opstellen. Maar het gaat allemaal zo snel dat je nu niet kunt bepalen wat je straks wilt. Daarom moeten mensen en bedrijven erover nadenken. Onze taak is om ze daarbij te helpen.”

Handelingsverlegenheid

Marcel Hopman signaleert bij bestuurders wel enige ‘handelingsverlegenheid’. Begrijpelijk. “We zitten ook in een lastige spagaat. Als overheid zijn we het braafste jongetje van de klas, en we moeten ook betrouwbaar en solide zijn. Tegelijkertijd is er de noodzaak om te innoveren, en dus te experimenteren. We moeten flaters durven slaan, op een wijze die we kunnen uitleggen en verantwoorden. Dat is de enige manier om iets te leren.”

En dat kán ook, benadrukt hij. “Je hoeft niet meteen met allerlei privacygevoelige gegevens aan de slag. Als je bijvoorbeeld iets wilt doen aan vroegsignalering van schulden en je moet daarvoor data delen met private partijen, dan kun je kijken naar de ervaringen die daar al mee opgedaan zijn.” Hopmans advies luidt: “Ga gluren bij de buren. Wees je bewust van de ethische waarden, van het ethisch debat en je eigen rol daarin, maar laat ze niet verlammend of remmend zijn.”

Voor meer informatie over de ♠ van AI Summit, klik hier

Toolbox voor Ethisch 
Verantwoorde Innovatie

Tijdens DBDW presenteert BZK de Toolbox voor Ethisch Verantwoorde Innovatie. Daarin zijn zeven adviezen geformuleerd:
• Zet publieke waarden centraal.
• Betrek burgers en andere belanghebbenden.
• Zorg dat je relevante wet- en regelgeving respecteert.
• Let op de veiligheid van technologie.
• 
Zorg voor biasvrije data, algoritmes en analysemethoden.
• Wees transparant en leg verantwoording af.
• Monitor, evalueer en stel bij.

Plaats een reactie

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Registreren