Beeld: Dreamstime

Wie dacht dat met kunstmatige intelligentie een nieuwe term is aangeboord, komt van een koude kermis thuis. “Als je de media vandaag de dag mag geloven, lijkt het wel zo, maar de term deed al zijn intrede in de jaren ‘50 van de vorige eeuw”, aldus Peter van der Putten, global director Decisioning en Solutions bij Pegasystems. “Het verschil met toen is dat de impact van kunstmatige intelligentie/artificiële intelligentie op ons dagelijks leven nu veel groter is, ook al beseffen velen dat niet. Dat is ook gebleken uit wereldwijd onderzoek dat wij recent hebben laten uitvoeren. In het onderzoek is onder meer gevraagd in hoeverre mensen in aanraking komen met AI. Grofweg een derde van de respondenten gaf aan AI wel eens gebruikt te hebben, maar dat aantal bleek veel hoger te liggen nadat wij een aantal controlevragen hadden gesteld. Vrijwel iedereen gebruikt Google of leest de door Facebook aanbevolen nieuwsberichten. Dan heb je het dús over AI-technologie.”

De mogelijkheden van AI-technologie zijn groot en dat maakt dat er vandaag de dag niet alleen gesproken wordt over kansen en mogelijkheden, maar ook over de risico’s. Van der Putten vindt dat beide ‘stromingen’ (kansen vs. risico’s) als het ware de kop in het zand steken en grotendeels voorbijgaan aan de vraag wat we eigenlijk willen met AI. Dáár moet de discussie over gaan. Hoe willen we dat AI-technologie nu en in de toekomst ingezet wordt? Wat mij betreft zijn het de wetenschappers en techneuten die de aftrap moeten geven van die discussie, maar is het absoluut een discussie die door íedereen gevoerd moet worden. Ik denk dat het ook interessant is om goed te kijken en te luisteren naar designers en kunstenaars. Zij kunnen vanuit een totaal andere hoek bepaalde toekomstscenario’s schetsen, waarvan je kan zeggen: dat willen we wel of niet. Een hele brede discussie dus. Of dat al gebeurt? Nee, niet voldoende en dat heeft vooral te maken dat AI gezien (nog steeds) gezien wordt als een hype. Er wordt veel zin en onzin verkocht over AI, zowel door de utopians als de dystopians. Wat mij betreft mag het allemaal meer down to earth komen.”

Brain and muscles

Pegasystems communiceert wereldwijd met 1,5 miljard consumenten via haar AI-technologie. Alleen dáárom al vindt Peter van der Putten het noodzakelijk dat er goed wordt nagedacht over waar we als maatschappij met AI naartoe willen en ziet hij daarin ook een rol weggelegd voor Pegasystems. “Wij hebben een platform waarop verschillende soorten applicaties gebouwd kunnen worden. De meest onderscheidende kenmerken daarbij zijn de ‘brain’ en de ‘muscles’. Als je het hebt over de spieren dan gaat het bijvoorbeeld over casemanagement, alles om de processen binnen een organisatie goed uit te voeren. Het brein is waar de intelligentie zit. Dat wordt veel gebruikt voor het nemen van geautomatiseerde beslissingen. Als je als burger of ondernemer interacteert met een bedrijf of de overheid, dan zijn er allerlei automatische beslissingen die genomen worden. Bij een bedrijf zijn dat bijvoorbeeld de beslissingen over hoe ik je iets kan verkopen of hoe ervoor te zorgen dat ik je niet kwijtraak als klant. Bij de overheid gaat het bijvoorbeeld over het aanvragen van subsidie of belastingaangifte.”

Bij het nemen van die automatische beslissingen wordt binnen Pegasystems, maar ook elders, steeds vaker de nadruk gelegd op zogenoemde responsible AI. “Met AI-technologie loopt alles prachtig in de machine, maar je kunt daar interne regels bovenop zetten waarmee je zelf toch de regie houdt. Het is leuk dat een model zegt dat er geen kans op fraude is, maar als ik bepaalde signalen zie dan wil ik toch zelf kunnen bepalen dat er iemand, een echt mens, naar moet kijken. De technologie moet in staat zijn om het werk te kunnen doen, maar je moet wel regels kunnen leggen bovenop voorspellingen en inzichtelijk maken hoe je geautomatiseerd tot beslissingen bent gekomen. Dat bouwen we allemaal in ons platform en daarom is het belangrijk dat klanten en burgers, bedrijven, overheid en technologieontwikkelaars (zoals Pegasystems) blijven zeggen: we willen dat AI goed wordt toegepast. Dat betekent dat je moet weten wat kan, maar met name moet weten waar je als maatschappij met AI naartoe wil. Dáárom is die brede discussie zo noodzakelijk.”

Download hier gratis het rapport ‘What consumers really think about AI: A global study’

Peter van der Putten was een van de sprekers tijdens de bijeenkomst ‘Computer says no!’, op maandag 17 september in Den Haag.