Recentelijk verscheen een onderzoeksrapport naar open source communities. Je zou het beeld kunnen krijgen dat Common Ground op een fundament van drijfzand bouwt en gedoemd is te mislukken. Dat is zeker niet het geval. In dit artikel geef ik een realistischer beeld van de volwassenheid van de markt rondom open source software. En wat dat betekent voor de overheid.

De ‘Businesscase Fraude’ vormt een essentieel element in het ontstaan van de toeslagenaffaire zo blijkt uit het rapport ‘Ongekend Onrecht’. Terwijl, volgens de theorie, de businesscase investeringen in goede banen moet leiden, blijkt in deze praktijkcasus het tegenovergestelde het geval. Hoe heeft het zover kunnen komen? En valt er iets tegen te doen?

Er is veel draagvlak voor de principes van Common Ground, maar ze implementeren blijkt nog niet zo eenvoudig. Eén van de realisatieprincipes is: ‘Nieuw naast oud’. Op deze wijze wordt de oude architectuur geleidelijk vervangen door nieuwe architectuur. Een goed en helder principe. Maar wat nou als bij een gemeente oud op omvallen staat en nieuw nog niet voldoet?

Met het nieuwe ‘Open, tenzij’-beleid streeft de overheid een flink aantal doelen na, zoals minder verspilling, meer innovatie, economische bedrijvigheid, transparantie en informatieveiligheid. Leveranciersonafhankelijkheid wordt in de beleidsbrief van 17 april 2020 niet genoemd. Maar rusten al deze doelen en waarden niet ook op de onafhankelijkheid van overheidsorganisaties?

Gemeenten zetten vol in op digitalisering, waarbij verschillende bedrijfsprocessen soms volledig worden geautomatiseerd. Omdat die processen voor veel gemeenten gelijk zijn, willen ze steeds meer samen doen. Gemeenschappelijke ICT-inkoopvoorwaarden specifiek voor gemeenten zijn daarbij uiterst nuttig. Daarom is de GIBIT (Gemeentelijke Inkoopvoorwaarden bij IT) opgesteld, een instrument dat past in de professionalisering van het opdrachtgeverschap van gemeenten.

Dat leveranciers in de gemeentelijke IT-markt als boeman worden bestempeld is onterecht. Want elke relatie kent meerdere partijen, waarin iedereen zijn rol sterk moet invullen. Daarom is het verbeteren van leveranciersmanagement en het versterken van het opdrachtgeverschap van gemeenten een belangrijk onderdeel van de Digitale Agenda 2020.

Op 1 april hebben VNG/KING en softwareleveranciers een nieuw convenant ondertekend, een reeks van afspraken die beter aansluit op de huidige doelen van gemeenten, zoals die in de Digitale Agenda 2020. Verantwoordelijkheid wordt niet alleen neergelegd bij softwareleveranciers, maar ook bij gemeenten.