De oorlog in Oekraïne onderstreept dat democratie niet zo vanzelfsprekend is als we lange tijd hoopten. Maar niet alleen fysieke wapens vormen een bedreiging, ook digitaal gereedschap kan onze democratie in gevaar brengen. In de Privacyrede 2022 die ik op 17 februari uitsprak, riep ik op tot hernieuwde parlementaire tegenmacht in het digitale tijdperk.

In Nederland is het bedroevend gesteld met de afhandeling van Wob-verzoeken. Noorwegen heeft dit goed geregeld. Veel gaat in Noorwegen via eInnsyn, een portaal waar iedereen makkelijk kan zoeken in metadata. De echte documenten blijven bij de verschillende bestuursorganen en zijn direct opvraagbaar. Dat kan Nederland ook. Een Wob-dashboard zou al een goed begin zijn.

De kandidatenlijsten voor de raadsverkiezingen in maart 2022 worden weer opgemaakt. Altijd weer een ingewikkelde klus. Partijen maken profielen van het ideale raadslid voor hun werving en selectie. Ze doen er goed aan om het competentieprofiel van de raadsledenvereniging te volgen. Met wat extra aandacht voor de competentie “analytisch vermogen” in relatie tot het verwerken van informatie.

Goed onderwijs leidt jongeren op voor de banen van de toekomst en draagt bij aan een innovatieve en competitieve economieHet is belangrijk dat digitale geletterdheid in het curriculum komt. Maar mijn belangrijkste suggestie is: Ga in gesprek met schoolbesturen en leerkrachten, luister naar hun wensen en verlangens alvorens overhaaste veranderingen door te voeren.

Kloktijd is niet de tijd. Met kloktijd proberen we structuur aan te brengen. Privacy, gegevensbescherming dus eigenlijk, wordt gezien als hindernis waar ‘we geen tijd voor hebben’. Maar we moeten ons niet blindstaren op de wetgeving. Het gaat erom oog te hebben voor mensen, hun privacy en de beleving van privacy.

Als we lobbyen beter inzichtelijk maken kan een open en toegankelijk raamwerk worden bewerkstelligd dat een gelijk speelveld stimuleert. Dit is geen pleidooi om lobby aan banden te leggen, wel een aanmoediging om te realiseren dat ons ‘polderlandje’ een complex lobbylandschap bevat dat inzichtelijk moet worden gemaakt.

Ze stonden er plots bij ons om de hoek: de verkiezingsborden. Partijen kunnen weer plakken. Er zijn ook gemeenten waar een digitaal bestand kan worden gemaild naar bureau verkiezingen. Er doen tegenwoordig zoveel partijen mee dat het op die borden een zoom-call lijkt. Is dit nuttig of folklore?

Informatisering van raadswerk en de griffie zou een kwestie van tijd moeten zijn, maar de praktijk is weerbarstiger.

Als overheid moeten we zorgen dat onze inwoners beter toegerust zijn om hun eigen keuzes te maken in de digitale wereld.

Op alles wat belangrijk is, voeren we politiek. Behalve als het gaat om digitalisering en technologisering. Vreemd, toch?

Gezichtsherkenning, oprukkende algoritmen, een noodwet die de privacy beperkt: we gaan stilaan aardig richting Big Brother.