Bezuinigen en ICT: zorgvuldig graag!

Met een zekere regelmaat kopt een krant dat er miljarden kunnen worden bespaard met en op overheids-ICT. Het enthousiasme van de auteurs is soms zo groot dat de bedragen die ze als bespaar mogelijkheden zien groter zijn dan de uitgaven. Even vergeten te kijken hoeveel er eigenlijk uit gegeven wordt.

Een paar jaar geleden waren het wat professoren in Trouw en vorig jaar was het een kleine zelfstandige in de Volkskrant en vorige week was het weer raak in het FD. Er moest een “Delta-plan” komen voor de ICT bij de overheid. Het patroon is herkenbaar. Er gaat een enorm betonblok in een klein tuinvijvertje en politici kunnen zo’n mooi op de stip gelegde bal niet laten liggen en hop, daar zijn de Kamervragen al.

De redenering in die korte kranten stukjes komt meestal ook overeen. In de USA doen ze met minder dus bij ons kan dat ook. Wij van bedrijf X hebben het al lang draaien in Australië en hier komt het maar niet van de grond. Ook veel voorkomend is de redenering dat dienst A iets doet dat lijkt op dienst B en de miljarden vliegen je om de oren als die twee het voortaan samen gaan doen. Het staat er nooit zo expliciet in, maar meestal is tussen de regels door wel te lezen dat veel heil en zegen verwacht mag worden als de auteur of zijn bedrijf ingehuurd wordt of techniek mag leveren.

Even een spa dieper ontbreekt. Alle gemeenten zijn het zelfde staat er dan. En dat is ook wel zo als je van veraf kijkt. Maar plots is er toch verschil als de ene een luchthaven heeft en de andere veel ambassades en de volgende veel vreemdelingen, de daar op volgende een grote chemische industrie de volgende op de grens met een buurland ligt en ga zo maar door.
Ook zo n mooie redenering is dat het innen van de Belasting eigenlijk hetzelfde is als het innen van boetes. Of nog mooier innen is eigenlijk het zelfde als uitkeren, maar dan om gekeerd. Dus veeg de boel maar bij elkaar en de miljarden spuiten de staatskas in. Vermoeid sleept de minister zich weer naar de Tweede Kamer. Hij belooft beterschap en de Algemene Rekenkamer haalt zijn rapporten van de vorige keer weer uit de kast.

Klakkeloos

ICT blijft lastig en het openbaar bestuur complex, het bedrijfsleven blijft door gaan met zich niet verdiepen in de overheid en we wachten op de volgende journalist of redacteur die weer klakkeloos het droom verhaal over de miljarden besparingen plaatst. En we wachten op de bij behorende politicus die een mooi moment ziet om zich aan de achterste banken te ontworstelen.

Sneu is dat er inderdaad fors te besparen valt, maar dat daar niet zorgvuldig naar gekeken wordt. Een zeer belangrijke besparing zit hem in vereenvoudiging. Politici hebben de neiging om wetten en regels zo ingewikkeld te maken dat de kosten de pan uit vliegen. We kunnen ook dingen gewoon niet doen. Kohnstamm van het CBP zegt altijd dat we steeds maar weer een hooiberg creëren omdat we op zoek zijn naar een speld en hij heeft gelijk.

Goed gebruik maken van de basis registraties is ook een bron van geld. Verbetering van opdrachtgeverschap en bekwame planning en monitoring van projecten is ook een belangrijke mogelijkheid om het goedkoper te doen. Bezuinigen mèt ICT is er ook een. Stevig saneren in vaak enorm uitgegroeide applicatie portfolio’s. Er kan heel veel geld bespaard worden, maar niet met die simpele stukjes in de krant en de bijbehorende Kamervragen.