door: Jan Willem Boissevain | 4 juli 2012
Overheid en ICT-bedrijfsleven hebben minimaal één ding met elkaar gemeen. Beide houden zij nog angstvallig vast aan hun vertrouwde zekerheden.
De overheid wil bij voorkeur controleren en bepalen wat goed is voor haar burgers. Het ICT-bedrijfsleven beschermt de eigen markt en wil het liefst risicoloos licenties of uurtje factuurtje leveren. Maar de vertrouwde zekerheden worden in rap tempo afgebouwd. Overheid en ICT-bedrijfsleven moeten leren loslaten.
Hiërarchie maakt plaats voor samenwerking
De overheid is niet langer de hiërarchische machthebber en doet noodgedwongen een stap terug. Dat betekent dat er in eerste instantie vooral op lokaal niveau ruimte komt voor andere partijen om een actievere rol te krijgen en taken over te nemen. In de fysieke wereld heeft de overheid traditioneel nog een sterke, ordenende rol.
Infrastructurele voorzieningen zoals waterwegen, haven, spoor en wegen zijn traditioneel een taak van de overheid. Maar de zorg voor de ICT-infrastructuur is een samenspel geworden van publieke en private organisaties. De macht van de overheid en de private sector zijn in de virtuele wereld flink aan het veranderen.
ICT-bedrijven vullen het gat op in de virtuele wereld
Het ICT-bedrijfsleven moet durven opschuiven in de richting van de maatschappelijke vraagstukken. In de moderne samenleving kunnen private partijen een belangrijke rol spelen als ze zich mengen in de discussies over de inrichting van een generieke infrastructuur die werkt als smeerolie voor de communicatieknooppunten van de samenleving.
ICT-bedrijven moeten de dialoog aangaan en elkaar opzoeken om de potentie te vergroten om oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken aan te reiken. Bijvoorbeeld om meer grip te krijgen op de zorgkosten. Denk aan oplossingen waardoor ouderen langer zelfstandig kunnen wonen met hulp van ICT en aan ziekenhuizen die op afstand kunnen opereren en kennis kunnen uitwisselen, onafhankelijk van het tijdstip.
Loslaten en beschermen
Samenwerken betekent altijd een deel van de macht uit handen geven en dossiers teruggeven aan de samenleving. Soms moet de overheid helemaal loslaten en in andere gevallen heldere grenzen en kaders stellen. Maar voor de groepen in de samenleving die buiten de boot vallen moet er een vangnet zijn. En net zoals in de fysieke wereld kent ook de virtuele wereld bedreigingen, zoals het schenden van privacy en diefstal van persoonlijke gegevens.
ICT-bedrijven kunnen een rol spelen bij het beschermen van burgers op de elektronische snelweg. ICT-bedrijven moeten hun kennispotentieel aanwenden en hun maatschappelijke rol pakken om de effecten van deze bedreigingen te minimaliseren. Want een burger in de virtuele wereld heeft net als in de fysieke wereld bescherming nodig. Met de juiste bescherming van de burger en tegelijkertijd durven loslaten, kan de overheid samen met ICT-bedrijven de samenleving beter bedienen dan ooit.
Jan Willem Boissevain is Partner Public Sector Logica Business Consulting
Derk Kremer #
2 augustus 2012, 10:54
Bovenstaand artikel is een interessante beschouwing over o.a. samenwerken en maatschappelijke betrokkenheid van ICT dienstverleners. Des te interessanter als je bedenkt dat de ICT branche een relatief nieuw vakgebied is. Maar ook omdat ICT bedrijven, in tegenstelling tot andere bedrijfstakken, nog amper in staat zijn samen te werken in het voordeel van de klant of, in dit geval, de maatschappij. Het is nog te veel “ieder voor zich”.
Maar ook de ‘vragende’ kant laat steken vallen. Bijvoorbeeld in de zorgsector. Bestuurders zijn zich bewust dat het anders moet, ICT leveranciers komen met initiatieven en daaruit voortvloeiende pilots. Maar zeker 3/4 van deze pilots mislukken. Dat ligt niet aan het gebrek aan maatschappelijke betrokkenheid bij de leveranciers, maar wel bij eerdergenoemde bestuurders. Zij moeten hun eigen management hierin meer betrekken en stimuleren. Op dit niveau ontbreekt het noodzakelijke ondernemerschap en het daaruit komende opdrachtgeverschap.
Zoals eerder gezegd, samenwerken in de ICT is nog amper mogelijk. Dat betekent dat er een partij moet zijn die de regie voert. Samenwerken kun je min of meer stimuleren, begeleiden, afdwingen. Voorbeelden dat dit kan werken, zijn er zeker. Kijk bijvoorbeeld naar het NAM GLT project. De overheid kan hierin zeker een rol spelen. Maar dan zal er eerst een gezamenlijke visie ontwikkeld moeten worden en een daaruit voortkomend scenario. Dit scenario is de basis voor een goede regie en kan leiden tot de gewenste samenwerking om te komen met (technische) oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Zie ons artikel publicaties.eestum.e…
Ik ben het overigens niet eens met de auteur die stelt dat ICT een andere aanpak vereist dan infrastructurele voorzieningen. Wat is het verschil? Ook bij infrastructurele voorzieningen is het een samenspel tussen de private en de publieke sector. De overheid heeft in beide een belangrijke regisserende rol. Een kwestie van goed opdrachtgeverschap!