Als één man drie bedrijfstakken binnen tien jaar compleet kan herordenen, dan kunnen wij IT toch ook geweldig maken? Daarvoor hoeven we alleen te strippen.
Bas Eenhoorn moedigde collega Wouter Welling (mijnoverheid.nl) en mij het laatste Reuringcafé aan om vooral niet weg te rennen uit de Rijksoverheid: “Ik hoop dat die jongens bij ons blijven”.
Hij had wel een punt, vrienden uit het bedrijfsleven vragen mij hoe ik blijf zwemmen in de stroop. Soms zakt de moed je inderdaad in de schoenen. Zoals een leidinggevend persoon, die in zijn afscheid schreef dat het zo jammer was dat hij nooit dichter bij zijn afdelingen kon zitten, om zo de mensen beter te leren kennen. Een bureau verhuizen is schijnbaar al een hele opgave in ambtenarenland. Om nog maar niet te spreken over de running gag ‘daar ga ik niet over’.
Toen ik na mijn huwelijksreis de biografie van Elon Musk dichtsloeg, kwam weer eens keihard op mij neer hoe inefficiënt onze IT is. Nu hoor ik vaak dat de overheid niet met het bedrijfsleven vergeleken mag worden. Dat zijn vaak mensen die dezelfde avond een nieuw scheerapparaat bestellen op bol.com en daarna Netflix aanzetten voor het laatste seizoen van House of Cards. En hun buren op de buurtbarbecue trots vertellen hoe gemak hen dient. Waarom zou het vernieuwen van een paspoort of betalen van een boete niet met hetzelfde gemak kunnen verlopen?
Op ons departement zoemen sinds een tijdje enkele Tesla’s rond. Helaas alleen voor de hoge heren; toen ik er laatst één wilde lenen om naar een presentatie in Pijnacker te rijden, werd het even stil bij Bureau Vervoer. Als je leest hoe weinig het gescheeld had of deze mirakels hadden nooit rondgereden, dan krijg je ontzaglijk veel respect voor een figuur als Musk. En passant heeft hij de commerciële ruimtevaart (die in zestig jaar nauwelijks veranderd was) nog even 75 procent goedkoper gemaakt. En o ja, op zondag helpt hij zijn neef bij het besturen van één van de grootste leveranciers van zonne-energie, SolarCity.
Moraal van het verhaal: als één man drie bedrijfstakken binnen tien jaar compleet kan herordenen, dan kunnen wij IT toch ook geweldig maken? Daarvoor hoeven we alleen te strippen. Denk aan de enige knop van de iPad, het enige venster van Google – en dan aan ons. Dat brengt mij tot de belangrijkste quote van het boek, die de oorzaak van ons probleem perfect samenvat:
“There is a fundamental problem with regulators. If a regulator agrees to change a rule and something bad happens, they could easily lose their careers. Whereas if they change a rule and something good happens, they don’t even get a reward. So, it’s very asymmetric. It’s then very easy to understand why regulators resist changing the rules. It’s because there is a big punishment on one side and no reward on the other. How would any rational person behave in such a scenario?”
Beste Seger,
Prikkelend artikel en als fervent gebruiker van alle moderne geneugten die innovatieve informatietechnologie ons biedt én gepassioneerde voorvechter van een innovatievere overheid deel ik je verzuchting. Maar hoe kijk je dan naar het Britse onderzoek dat is aangehaald in deze link: diginomica.com/2016/… ? Geeft je eindquote niet alleen al qua cultuur aan dat er geen One-Size-fits-all-Elon-Musk benadering mogelijk is?
Interessant artikel en paper. Het klopt dat het met beleidsinstrumenten begint. Maar oneens dat de citizen geen customer is: De eeuwige splijtzwam de bestuurskunde. Zie daar ook geen goede argumentatie voor. Volgens mij kan de overheid zowel autoriteit zijn als dienstverlener: het één sluit het ander niet uit. Maar dat laatste komt niet van de grond en brengt daarom de legitimiteit van het eerste in gevaar.
Leuk en prikkelend geschreven, Seger! Ik moest direct aan het boekje van Daan Quakernaat denken: ‘Ga kethedralen bouwen!’ http://www.quakernaat.com/i… In de middeleeuwen hadden we niks, maar konden we alles. Nu leven we in een tijdperk van onbegrensde mogelijkheden en draaien we ons vast in regels en procedures. In het bedrijfsleven gaat het er overigens ook vaak stroperig an toe. Denk daarbij aan alle boekhoudregels die verlammend werken en doorgeslagen controledrift bij beursgenoteerde bedrijven jwboissevain.wordpre… Dan is onze overheid zo slecht nog niet. En die staat ook nog eens voor het maatschappelijk belang.
Bedankt JW! Leuk artikel en mooie vergelijking idd!
Hij is weer goed. Maar ik ben het niet helemaal eens met onze vriend Elon met zijn “It’s because there is a big punishment on one side and no reward on the other.” De regulator/ambtenaar krijgt inderdaad niet snel een vette bonus zoals Elon cs, maar moet vooral zelf blij worden van het feit dat hij iets goeds heeft gedaan (het wat wollige “voor de samenleving” laat ik maar even weg). Met een mooi woord uit de vorige eeuw heeft dat te maken met zoiets als “beroepseer”. Meer mensen die vanuit hun beroepseer intrinsiek gemotiveerd zijn om dingen te verbeteren helpt ook om als overheid innovatiever te durven zijn en meer tempo te maken.
Klopt, pro bono in nog oudere termen :) De overheid zou ook met gesloten beurs ambtenaren die goede regels (lees: digitaal uitvoerbaar) maken in het zonnetje kunnen zetten – net als dat ze ambtenaren die dat niet doen kunnen ontslaan. Beide heb ik echter nog nooit meegemaakt.