Gemeenten gaan niet meer 390 keer het wiel uitvinden op producten en diensten. Met 'Samen Organiseren' komt eraan.
Gemeenten stemden vorige week met grote meerderheid voor de aanpak van Samen Organiseren. KING is daar al mee bezig: de eerste twee landelijke webdiensten waar alle gemeenten op kunnen aansluiten worden ontwikkeld.
De vraag waarom gemeenten niet meer samen doen wordt vaak gesteld. Ik vind dat een terechte vraag, want waarom zouden gemeenten producten en diensten die overal praktisch gelijk zijn 390 keer, want zoveel gemeenten zijn er, op een eigen manier invullen? Het (belasting)geld dat daarmee gemoeid is, kan beter besteed worden. Aan jeugdzorg en ouderenzorg, om maar wat te noemen.
Gemeenten realiseren zich dat in toenemende mate. Ze stemden vorige week op de buitengewone algemene ledenvergadering van de VNG met grote meerderheid voor het voorstel Samen Organiseren. Daarin worden financiering en governance voor meer samen doen stevig neergezet. Er komt een gemeenschappelijke pot om projecten voor alle gemeenten uit te financieren. En er komt een governancestructuur die als doel heeft om diensten en processen die gemeenten succesvol ontwikkelden sneller naar alle gemeenten op te schalen. Gemeenten blijven vrij in hun keuze of ze deze wel of niet gebruiken; aan de gemeentelijke autonomie verandert niets. Maar we kunnen met deze structurele financiering en eenduidige sturing wel grotere stappen zetten om als gemeenten meer gezamenlijk te doen. Zoals burgemeester van Almelo Arjen Gerritsen het verwoordt in het filmpje over Samen Organiseren: “Wat lokaal moet kan lokaal gedaan blijven worden. Maar waar we kunnen standaardiseren moeten we standaardiseren.”
We zijn als VNG en KING al enige tijd bezig om, in het kader van de Digitale Agenda 2020, zaken voor alle gemeenten op te pakken. Zoals het gezamenlijk inkopen van (mobiele) telefonie. Als je er over nadenkt dan is het eigenlijk gek dat gemeenten dit niet eerder deden. Sommige gemeenten besparen tot 90 procent op hun telefoonkosten doordat ze deze basisdienst, die toch echt voor elke gemeente hetzelfde is, samen inkopen! Deze weg van meer samen doen volgen we ook voor gemeentelijke dienstverlening. We zijn nu zover dat de eerste twee diensten, het doorgeven van een verhuizing en de digitale aangifte overlijden, als landelijke webdienst ontwikkeld gaan worden. We hebben als KING de vraag van gemeenten gebundeld, specificaties ontwikkeld waaraan deze diensten moeten voldoen en dit aanbesteed. Deze opdracht is gegund aan Decos, die deze diensten en de achterliggende technologie gaat bouwen. Als deze webdiensten gereed zijn, dan kunnen gemeenten deze gebruiken. Met de nadruk op kunnen, want gemeenten zijn en blijven vrij in de keuzes die ze maken.
We verwachten dat gemeenten vanaf februari 2017 deze twee collectief ontwikkelde webdiensten als een landelijke voorziening kunnen gebruiken. In 2017 volgen meer van dit soort diensten. We hebben een lijst van ongeveer dertig veelgebruikte producten en diensten waarmee we hetzelfde traject willen afleggen. Zoals het aanvragen van uittreksels en de aanvraag horecavergunning via het Ondernemingsdossier. Ook voor deze diensten zullen we samen met gemeenten de specificaties opstellen en dit per dienst aanbesteden in de markt. Hoe we dat precies gaan doen weten we nog niet, want wij verkennen als KING tijdens deze eerste aanbesteding en ontwikkeling of de gekozen aanpak werkt. Het kan best dat we deze bijstellen en de volgende aanbestedingen op een andere manier insteken.
VNG en KING zullen in de toekomst meer op deze manier voor gemeenten werken. Onder het motto ‘samen doen wat samen kan’. Zodat gemeenten hun dienstverlening sneller kunnen verbeteren en aanpassen aan de eisen van deze tijd. Zodat ze tijd en geld overhouden om te besteden aan die dingen waar zij lokaal wel het verschil kunnen maken. Eén van de ambities van de Digitale Agenda 2020 is niet voor niets ‘massaal digitaal – maatwerk lokaal’. Dit alles levert een nieuw samenspel op, ook met de markt, waar iedereen aan zal moeten wennen. Gemeenten gaan niet meer 390 keer het wiel uitvinden op producten en diensten waar dat niet nodig is. En dat is volgens mij alleen maar toe te juichen.
Goed verhaal. Was dit niet al tien jaar geleden een van de ideeën achter en doelen van EGEM-iTeams? In het kader van NUP gemeenten ondersteunen een gelijk product of dienst te ontwikkelen en implementeren, zodat er maar één wiel hoefde worden uitgevonden in plaats van 390. 390 individuele gemeenten met een eigen, soms eigenwijze identiteit die toch dezelfde behoeften én wettelijke verplichtingen hadden.
Goed dat dit voortgezet wordt. Voor mij als burger en bedrijf is de gemeente waar ik woon vooral een eerste loket naar de overheid.