Apotheek zonder pillen

De apothekersbranche sloeg gisteren alarm. Agressieve klanten belagen medewerkers. Wat is er loos bij de winkels voor pillen en poeders? Dat klanten de foldermolen door de apotheek rammen kun je niet-zoals-het-hoort vinden, maar geheel onbegrijpelijk is het evenmin.

Gisteren beklaagde apothekersclub KNMP zich de hele dag in vele media over de toenemende agressie, waaraan medewerkers blootstaan. Dat is het geval sinds begin vorig jaar, toen ‘op last van minister Schippers’ werd ingevoerd dat het gesprek dat de apothekersassistente met de klant voert als deze voor het eerst een medicijn komt halen, apart moet worden gedeclareerd bij de zorgverzekeraar. Die moet het vervolgens ook apart op het declaratieoverzicht van de verzekerde zetten. Transparantie: de patiënt moet weten wat zijn zorg kost. Dan leest deze op dat overzicht bijvoorbeeld: ‘Begeleiding nieuw geneesmiddel, 6,25, eigen risico’.

Welke farmaceutische zorg wordt de verzekerde voor dat bedrag geleverd? Het gaat hier om het ‘eerste-terhandstellingsgesprek’, zoals het eerst heette, dan wel het ‘eerste-uitgiftegesprek’, ook alweer ingeruild voor een nieuwe naam: het is nu het ‘begeleidingsgesprek nieuw geneesmiddel’ (BNG).

En waarom gaan mensen over de rooie? Ze krijgen te horen dat de pil drie maal daags moet worden ingenomen en dat dat een ‘begeleidingsgesprek’ is, terwijl ze weten dat het ook op het etiket staat. Je kunt de informatie niet weigeren, want het ‘gesprek’ is ‘verplicht’. Ook als je vindt dat je voldoende weet, bijvoorbeeld omdat de huisarts je al (zonder een rekening te sturen) heeft geïnformeerd. Die schreef het middel voor, wat in de spreekkamer vanzelfsprekend aan de orde is geweest. Of je vindt dat je genoeg weet omdat je het al eerder hebt geslikt. Als dat langer dan een jaar geleden is ben je ook de klos. Men gaat ervan uit dat je de verstrekte informatie (‘innemen met water’) na een jaar onmogelijk nog paraat hebt. Dus kan er weer zes euro worden gevangen. Ook wijziging van de dosering was aanleiding voor een BNG (‘de vierde pil voor het slapen gaan’) tegen BNG-tarief voor eigen onvermijdbaar risico, maar dat mag sinds begin dit jaar niet meer. Volgens de Nederlandse Zorgautoriteit is dan geen sprake van een volwaardig begeleidingsgesprek.

Vóór 2014 ontvingen apotheken ook een vergoeding van de zorgverzekeraar en betaalde de verzekerde die met zijn eigen risico eveneens. Maar hij wist dat niet. Het zat in de prijs van de pillen, poeders en drankjes. De voorzitter van de KNMP bepleitte gisteren de transparantie weer ongedaan te maken. Wat niet weet, dat niet deert. Dat kan door de vergoeding uit het eigen risico te halen (het uitschrijven en toelichten van het recept door de huisarts valt daar ook buiten) of door terug te gaan naar de situatie van voorheen. Door het weer in de prijs van het geneesmiddel te stoppen, zei hij op tv, laat je tevens zien dat begeleidingsgesprek en geneesmiddel onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

Het kan verkeren, eerst moet het worden gesplitst ten behoeve van de transparantie, anderhalf jaar later moet het splitsen worden teruggedraaid omdat alles bij elkaar hoort.

Hoe erg is het eigenlijk met die agressie? “Bijna de helft van de apothekersassistenten ondervindt wekelijks of dagelijks agressie van patiënten door de kosten van het verplichte gesprek bij de verstrekking van een nieuw medicijn,” aldus de eigen KNMP-website. “Dat is vijf keer zoveel als vóór 1 januari 2014, toen dit gesprek nog niet apart in rekening werd gebracht. Assistenten worden zelfs geïntimideerd en bedreigd.” Een en ander blijkt volgens het bericht uit een ‘peiling onder 741 apothekersassistenten’. Het is een zware aanslag op hun ‘arbeidsvreugde’.

U kunt nog aan de peiling meedoen. De KNMP heeft graag zoveel mogelijk respondenten, ten behoeve van ‘een representatieve peiling’. Deze wordt hier verder toegelicht. U moet als apotheekmedewerker ‘een functie uitoefenen die staan omschreven in de CAO Apotheken 2014-2015’. In de vragenlijst kunt u er eentje aanvinken. Keuze uit zestien opties, inclusief administratief medewerker, financieel administratief medewerker, secretarieel medewerker, bezorger en stagiair assistentenopleiding, en als zeventiende nog ‘Andere functie, namelijk…’, waarna u zelf iets kunt bedenken. De peiling is geheel anoniem.

De uitkomst was voor de KNMP aanleiding om de noodklok te luiden. “Dit kan zo niet langer. Ik maak me ernstig zorgen, langzamerhand worden grenzen overschreden die niet kunnen. Onze assistenten krijgen een bak ellende over zich heen omdat ze overheidsbeleid moeten uitleggen aan de patiënt,” aldus nog eens de farma-voorman in zijn eigen KNMP-bericht. De kwestie werd opening van het Achtuurjournaal.

Wie de peiling wat grondiger bekijkt, vallen diverse zaken op, zeker als de tussentijdse resultaten erbij worden genomen. De peiling is 11 juni begonnen en sluit 20 juli. Volgende week maandag dus. De resultaten moesten wel heel alarmerend zijn dat niet nog een paar dagen kon worden gewacht, maar gisteren al de publiciteit moest worden gezocht.

Vraag 11 (in de resultaten overigens vraag 8) luidt:



Het antwoord:

Bijna een derde moest de nieuwe taak dus uitvoeren zonder te zijn ‘geschoold’.



Vraag 12 (9 in de antwoorden) laat zien dat van die groep driekwart ook geen enkele scholing aangeboden heeft gekregen.

Wellicht had het persbericht een geheel andere strekking moeten krijgen. Die gedachte komt nog sterker op bij de antwoorden op vraag 5.



Dat er niet zo veel klachten zijn ‘over de patiëntonvriendelijke houding van de apotheekmedewerker’ hoeft niet te verbazen. Welke apotheekmedewerker, of andere passant op de peilingsite, vult dat nou eerlijk in? Maar dat van de 741 respondenten er 336 rapporteren dat er dagelijks wordt geklaagd over ‘het niet beschikbaar zijn van een geneesmiddel’ en 272 zeggen dat dit wekelijks gebeurt, is saillant. Maar ja, een persbericht met de kop

zal de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie wel minder graag online zetten.

Wie dat onderzoek heeft uitgevoerd? Volgens het wel geplaatste persbericht ‘het onafhankelijke SIR Institute for Pharmacy Practice and Policy in opdracht van de apothekersorganisatie KNMP’. Een professor heeft het begeleid.

Dat gisteren in het journaal een Leidse apotheek figureerde en de KNMP-voorzitter zich in die apotheek liet interviewen, laat zich wellicht verklaren doordat genoemd SIR Institute in het zelfde gebouw zit. Dat hoeft op zich niets af te doen aan de onafhankelijkheid, die de KNMP de onderzoekers toedicht. Of dat ook opgaat voor enkele dubbelrollen van vier functionarissen, die een korte rondgang op internet oplevert?



—-

—-

—-

Hoe dat ook zij, mensen moeten niet zo lelijk doen tegen apotheekmedewerkers. Die hebben het gruwelijk zwaar. Hoor de KNMP, zie de media. Het is onafhankelijk wetenschappelijk vastgesteld.

Vraag aan dr. Annemieke Floor-Schreudering, hoofd van het onderzoeksinstituut: hoe weet u dat alle antwoorden van apotheekmedewerkers afkomstig zijn?
“We hebben een panel met 1110 mensen, van wie we naam, functie en e-mailadres kennen. Daarop was de peiling in eerste instantie gericht.”

Maar wie geen panellid is heeft ook toegang tot de vragenlijst. Bij de laatste vraag kun je aangeven dat je lid bent, het wilt worden (e-mailadres opgeven) of geen lid wilt worden. Wat te doen met de respondenten die al lid zijn of het niet willen worden? Hoe weet je dat ‘ik ben al lid’ klopt? Dat de antwoorden überhaupt betrouwbaar zijn?

“De peiling is alleen opengesteld op de website van de KNMP en onze eigen website. De eerste vraag is of je begeleidingsgesprekken voert, dus daar zit al een check. Net als bij de functie die je moet opgeven. Daar zit ook een controle. Maar inderdaad, als iemand gekke dingen wil invullen of fraude wil plegen, dan houd je dat niet tegen. Dat heb je bij elk onderzoek.”

Update 16 juli 2015, 14.00 uur.

Kort na publicatie van ‘Apotheek zonder pillen’ kregen personen die naar de peiling wilden, de melding:

Wie er desondanks nog interesse voor heeft, vindt hier informatie over de peiling en de vragenlijst.