De gemiddelde productiviteit van uitvoeringsorganisaties is in de periode 2015-2021 gedaald met 9 procent, blijkt uit onderzoek van PWC. Voor de uitvoering van beleidsplannen zijn daardoor steeds meer mensen nodig, op een moment dat de arbeidsmarkt extreem krap is. Er zijn wel grote verschillen tussen uitvoeringsorganisaties.
Het behouden van medewerkers en het borgen van kennis in de organisatie is cruciaal. | Beeld: Shutterstock
Het kan en moet productiever, aldus de onderzoekers van PWC. Het totaal aantal ambtenaren bij alle uitvoeringsorganisaties nam in de periode 2015-2021 met 12 procent toe, terwijl de productie in die periode ‘slechts’ 3 procent groeide en de kwaliteit van de geleverde diensten constant bleef.
Verschillen tussen uitvoeringsorganisaties lopen loopt uiteen van een daling van circa 30% tot een stijging van circa 40%.
Tussen uitvoeringsorganisaties onderling zijn grote verschillen te zien volgens de onderzoekers. Dat loopt uiteen van een daling van circa 30 procent tot een stijging van circa 40 procent. ‘Deze spreiding laat zien dat er onderling veel te leren valt. Als uitvoeringsorganisaties van de overheid hun productiviteit op peil hadden kunnen houden, had dit tienduizenden banen kunnen vrijspelen en daarmee een deel van de personeelstekorten in de publieke sectoren kunnen opvangen.’
Terugdringen externe inhuur
Het behouden van medewerkers en het borgen van kennis in de organisatie is cruciaal. Uitvoeringsorganisaties die maximaal tien procent van hun personeelslasten besteden aan inhuur blijken in de regel 10 tot 30 procent hogere productiviteit te hebben. ‘Externe inhuur is doorgaans voor een beperkte periode, en door herhaaldelijk opnieuw personeel te moeten inwerken een risico voor duurzame kennisborging. Het opstellen van ‘inhuurbeleid’ om externe inhuur structureel onder 10 procent van de personeelslasten te brengen, kan – gecombineerd met beleid om kennisborging te verbeteren – de productiviteit met tien tot dertig procent laten stijgen. Randvoorwaardelijk is wel het inhuur- en kennisborgingsbeleid te verankeren in een strategisch personeelsplan.’
Modernisering IT
De data-analyses tonen volgens PWC aan dat uitvoeringsinstanties die hun IT-systemen op orde hebben – en houden – een gemiddeld hogere productiviteit hebben, tot wel 38 procent hogere output. Achterstallig onderhoud van IT-systemen leidt tot risico’s voor continuïteit van de dienstverlening en daarmee op termijn tot het niet kunnen inpassen van nieuw beleid. Een vereenvoudiging van IT-systemen is van belang. ‘De digitale systemen van de overheid kenmerken zich door een historisch gegroeide grote diversiteit aan hardware, software, gegevensdefinities en gebruikersinterfaces.’
