Archiefwet aangenomen door de Tweede Kamer
De Tweede Kamer heeft deze week de nieuwe Archiefwet aangenomen. Informatie van de overheid moet voortaan sneller openbaar worden, de termijn wordt teruggebracht van twintig naar tien jaar. Het wetsvoorstel gaat nu voor behandeling naar de Eerste Kamer. Voor de inwerkingtreding van de wet wordt gestreefd naar 1 juli 2026.
Met de nieuwe Archiefwet moeten overheidsdocumenten digitaal beter gearchiveerd gaan worden, waarmee de informatie beter toegankelijk wordt voor onder meer journalisten en onderzoekers. Ook hebben overheidsorganisaties nog maar tien jaar de tijd om belangrijke informatie over te brengen naar een archief. Zo blijft het archief meer actueel en het cultureel erfgoed beter bewaard, is de veronderstelling.
Investeringen nodig
Decentrale overheden zijn gebaat bij een vlotte afhandeling van de nieuwe Archiefwet. Gemeenten moeten hun archivarissen gaan opleiden en trainen. Een archivaris aanstellen is straks verplicht voor ieder overheidsorgaan. De VNG heeft berekend dat dit gemeenten 2,2 miljoen euro gaat kosten. Voorafgaand aan de behandeling in de Tweede Kamer pleitten decentrale overheden dan ook voor compensatie voor de extra kosten die de invoering van de Archiefwet met zich meebrengt.
Handreikingen
Archiefvormers en archiefdiensten moeten al voordat de nieuwe Archiefwet in werking treedt (waarschijnlijk 1 juli 2026), rekening houden met de nieuwe regels. Het Nationaal Archief ontwikkelt op dit moment handreikingen om archiefvormers en archiefdiensten te helpen zich op de nieuwe regels voor te bereiden.
Openbaarheidsbeperkingen
Een van de handreikingen die al beschikbaar is, is de handreiking Openbaarheid bij en na overbrenging. In principe zijn overheidsdocumenten openbaar. Mocht de overheid de openbaarheid willen beperken, dan moeten archiefvormers aangeven op welke gronden dit noodzakelijk is. De oude wet noemde daarvoor drie brede beperkingsgronden. De nieuwe wet noemt veertien specifiekere gronden.
Dit jaar volgen ook modules die gaan over de situatie na overbrenging, waaronder:
- het beoordelen van verzoeken tot inzage in beperkt openbare documenten
- het achteraf aanpassen van openbaarheidsbeperkingen
- de afwegingen die archiefdiensten maken bij het ter beschikking stellen van documenten
Klik HIER voor een overzicht van de kennisproducten bij het Nationaal Archief
Lees ook:
