Datamodelleren als basis voor een federatief data-architectuur en schaalbare data delivery
Herken je dit? Een burger doet een aanvraag voor een vergunning of uitkering. In het ene systeem staat hij als inwoner, in het andere als aanvrager. Rapportages spreken elkaar tegen en het is lastig te herleiden waarom een besluit is genomen. Dit kost tijd, vertrouwen en transparantie. De oplossing? Goed datamodelleren.
Datamodelleren is geen technische bijzaak. Het is de basis voor samenhang, herbruikbaarheid en verantwoorde besluitvorming. Zeker in een federatief datastelsel, waar data decentraal blijft maar moet samenwerken, is modelleren onmisbaar.
Waarom datamodelleren cruciaal is
Een federatief datastelsel lijkt op het bouwen van een huis met meerdere teams: iedereen werkt aan een eigen onderdeel, maar alles moet perfect aansluiten. Zo werkt het ook met data. Zonder afspraken over structuur en betekenis ontstaat geen geheel.
Datamodelleren zorgt voor:
- Samenhang tussen informatiestromen van verschillende instanties
- Consistente definities, bijvoorbeeld ‘burger’, ‘vergunning’ of ‘toeslag’
- Herleidbaarheid van beslissingen en rapportages
Federatief datamodel en praktijkuitdagingen
In een federatief datastelsel blijven data decentraal, maar moeten ze wél eenduidig bruikbaar zijn. Organisaties blijken vaak tegen dezelfde obstakels aanlopen:
- Onvoldoende lineage
Zonder inzicht in herkomst en bewerkingen van data is het moeilijk om uit te leggen waarom een vergunning is afgewezen of een uitkering is toegekend. - Te veel datakopieën
Data wordt op meerdere plekken opgeslagen, wat leidt tot complexiteit en risico’s op inconsistentie. - Ontbrekende datacatalogus
Zonder centrale catalog is het lastig om data en metadata terug te vinden.
Kortom: datamodelleren maakt abstracte datastromen concreet, herleidbaar en bestuurbaar.
Data delivery architectuur: schaalbaar en beheersbaar
Een goed datamodel komt tot leven in een data delivery architectuur: een gelaagde aanpak waarmee je modellen vertaalt naar schaalbare oplossingen. Belangrijke uitgangspunten:
- Ontkoppeling
Minimale koppelpunten zorgen dat wijzigingen in bronsystemen centraal worden opgevangen. - Gelaagde integratie
Data wordt eerst per bron gecombineerd en daarna geïntegreerd, met zo min mogelijk replicatie. - Bedrijfsmodellering
Stabiele definities uit de bedrijfsprocessen zorgen voor een robuuste structuur.
Tot slot
Datamodelleren is een continu proces van structureren, afstemmen en verbeteren. Het verbindt instanties, maakt betrouwbare informatievoorziening mogelijk en ondersteunt interoperabiliteit, transparantie en schaalbaarheid.
