Samenwerken in een data mesh: van visie naar praktijk

Hoe organiseer je samenwerking rondom data in een publieke organisatie waar afdelingen autonoom werken, met eigen systemen en processen? De uitdaging is: teams laten samenwerken zonder hun zelfstandigheid te verliezen. Een data mesh biedt daarvoor een effectieve aanpak.

Waarom data mesh relevant is voor publieke organisaties

Publieke organisaties werken met complexe data over domeinen als zorg, veiligheid en onderwijs. Elk domein heeft eigen doelen, maar ze moeten samenwerken om maatschappelijke impact te realiseren.

Een data mesh ondersteunt dit door data als product te behandelen en eigenaarschap bij domeinteams te leggen. Zo bepalen teams zelf hoe ze data beheren en delen, terwijl centrale teams zorgen voor governance, ondersteuning en integratie.

De vier pijlers van een data mesh

1. Domeinoriëntatie en eigenaarschap
   Domeinteams zijn verantwoordelijk voor hun eigen data en leveren die als “dataproduct” op, met duidelijke definities, kwaliteit en context.
2. Data als product
   Data is geen bijproduct meer, maar een volwaardig product dat wordt ontwikkeld en beheerd door de domeinteams. Door gestandaardiseerde API’s kunnen andere afdelingen dezelfde data hergebruiken, zonder nieuwe koppelingen of extracties.
3. Self-serve dataplatform
   Een centraal platform stelt teams in staat zelfstandig dataproducten te ontwikkelen en delen. Datavirtualisatie maakt dit mogelijk zonder complexe replicaties.
4. Federatieve governance
   Gemeenschappelijke definities, transparantie en duidelijke afspraken zorgen voor samenhang tussen domeinen. Denk aan een dataportaal, metadata en heldere datacontracten.

Van visie naar praktijk

In de praktijk faciliteert een centraal team de randvoorwaarden, terwijl domeinen zelfstandig dataproducten ontwikkelen. Gebruikers zoals analisten of data scientists vinden via een datacatalog eenvoudig de benodigde data zonder afhankelijk te zijn van technische specialisten. Een virtuele centrale laag verbindt de verschillende domeinen, waarbij elk domein zijn eigen virtuele database beheert. Zo ontstaat samenwerking zonder centralisatie.

Centrale regie blijft echter cruciaal. Succesvolle implementatie vraagt om een gezamenlijke visie, duidelijke rollen en een organisatie die verandering aankan. Een goed ingericht governance- en platformteam fungeert als enabler, niet als controleur.

Data mesh en bestaande architecturen

Een data mesh sluit andere architecturen niet uit. Waar de data mesh focust op samenwerking en eigenaarschap, richt de data fabric zich op integratie en technologie. Ze versterken elkaar.

Een data mesh betekent ook niet dat een datawarehouse overbodig is. Bestaande investeringen blijven waardevol, maar verschuiven naar een ondersteunende rol binnen een federatief model.

Tot slot

Data mesh is geen doel op zich, maar een middel om samenwerking, eigenaarschap en schaalbaarheid te organiseren in een moderne data-architectuur. Met datavirtualisatie, self-service tooling en federatieve governance bouwen publieke organisaties stap voor stap aan een wendbare, toekomstbestendige dataorganisatie.