Er woedt al jaren een (woorden-)strijd tussen techno-optimisten die geloven in een mooie utopie en doemdenkers die ons – onder meer in Hollywoodproducties – dystopische scenario’s voorschotelen. Is 'Protopia' het medicijn in deze strijd? Later we proberen elke dag een klein stapje te zetten om de wereld beter te maken.
Er woedt al jaren een (woorden-)strijd tussen techno-optimisten die geloven in een mooie utopie en doemdenkers die ons – onder meer in Hollywoodproducties – dystopische scenario’s voorschotelen. Is ‘Protopia’ het medicijn in deze strijd? Later we proberen elke dag een klein stapje te zetten om de wereld beter te maken.
“Did you know that the first Matrix was designed to be a perfect human world where none suffered, where everyone would be happy? It was a disaster.”
Deze filmquote geeft stof tot nadenken in een tijd waarin technologie zo’n beetje alles mogelijk maakt. Een tijd waarin appjes ons moeiteloos door supermarkt of vreemde stad gidsen, waarin robotstofzuigers ons werk uit handen nemen, waarin we ons DNA kunnen engineeren om langer gezond te blijven en waarin wordt gewerkt aan oordopjes om in alle talen live met elkaar te communiceren. Al het denkbare is mogelijk.
Aldous Huxley, auteur van de klassieker A Brave New World (1932), was lang geleden al een goede voorspeller van de tijdgeest waarin we nu leven. De eerste regels in zijn boek: “Utopieën lijken beter realiseerbaar dan men vroeger dacht. (..) En er begint misschien een nieuw tijdperk, een tijdperk waarin de intellectuelen en de ontwikkelde klasse zullen dromen over middelen om utopieën te voorkomen en terug te keren tot een niet-utopische samenleving.”
Protopia is in de simpelste voorstelling een wereld die een stukje beter is dan die van gisteren.
Misschien is het goed om door te laten dringen hoe technogoeroe Kevin Kelly kijkt naar vooruitgang. Hij ziet ‘Protopia’ als een medicijn voor deze strijd.
Protopia is in de simpelste voorstelling een wereld die een stukje beter is dan die van gisteren. Een wereld die ook weer nieuwe nadelen heeft waar we ook weer oplossingen voor moeten verzinnen. En precies dat is wat we als mens ook willen. We hebben een afkeer van perfectie maar willen best perfectionistisch bezig zijn. Een stapsgewijs perspectief op vooruitgang – zonder grootse beelden over de toekomst – is bovendien eigenlijk de enige weg vooruit omdat we in de huidige tijdgeest nauwelijks meer in staat zijn ons voor te stellen dat de wereld van morgen beter kan zijn dan die van vandaag. We willen niet eens nadenken over hoe de wereld over 50 jaar eruitziet. We zitten vast in het nu. Want de volgende generaties kunnen het toch alleen maar slechter hebben dan wij met alle ellende die we in het nu op te lossen hebben?
En dus kunnen we in het nu maar beter proberen elke dag een klein stapje te zetten. Eindeloos blijven pielen eigenlijk. Of, zoals Google het jaren geleden wat chiquer stelde: ‘Always in Beta’. Zou het misschien die tijdgeest zijn die maakt dat agile werkvormen zo populair zijn?
Sander Klous is Hoogleraar Big Data Ecosystems, UVA en partner bij KPMG
Deze weblog werd als column gepubliceerd in iBestuur Magazine #45
