Begin september moest staatssecretaris Van Huffelen, na ruim vier jaar AVG , toegeven dat veel gemeenten maar slecht voldoen aan de privacywetgeving. Er is een gebrek aan middelen en capaciteit, maar ook aan bewustzijn en normbesef. Dit alles terwijl er in Europa ongeveer vijf nieuwe ‘AVGs’ aan het warmlopen zijn. Dit gaat nog veel meer vragen van overheden, maar voorbereid zijn we nauwelijks.
Begin september moest staatssecretaris Van Huffelen, na ruim vier jaar AVG , toegeven dat veel gemeenten maar slecht voldoen aan de privacywetgeving. Er is een gebrek aan middelen en capaciteit, maar ook aan bewustzijn en normbesef. Dit alles terwijl er in Europa ongeveer vijf nieuwe ‘AVGs’ aan het warmlopen zijn. Dit gaat nog veel meer vragen van overheden, maar voorbereid zijn we nauwelijks.
De Nederlandse ambities en de werkagenda hangen nauw samen met wat er in Europa gebeurt. Veel overheden hebben echter nauwelijks besef van wat er in Brussel op de agenda staat. We kijken bij het formuleren van de datagedreven ambities dan ook vooral naar onszelf, maar realiseren ons niet dat iedereen die met data bezig is, ook de blik richt op Europa. Of het nou gaat om het delen van data, cybersecurity of de inzet van kunstmatige intelligentie, op al deze gebieden komt de komende jaren wet- en regelgeving. En de snelheid waarmee dat gebeurt is ongekend.
We zitten midden in het digitale decennium. Aan het einde daarvan, in 2030, moet Europa een enorme transitie hebben doorgemaakt. Dat betekent investeringen in digitale vaardigheden, een veilige digitale infrastructuur, een digitale identiteit en tegelijkertijd het verantwoord gebruik van data, in lijn met publieke waarden. Een enorme opgave, opgeknipt in onderdelen die de komende jaren geïmplementeerd moeten worden.
Hoewel we het ons niet altijd beseffen, wij zijn zelf Europa. Actie is geboden.
De onderdelen bestaan onder andere uit de Data Governance Act, om het delen en hergebruik van data te stimuleren en makkelijker te maken. De Data Act om tot heldere en eerlijke regels te komen, en de AI Act, om grip te krijgen op de risico’s van kunstmatige intelligentie waarbij de mens centraal komt te staan. Dit alles moet vorm krijgen binnen data spaces, omgevingen waarbinnen data veilig gedeeld en gebruikt kan worden voor maatschappelijke opgaven en een sterke digitale economie.
Bovenstaande schetst nog maar een deel van wat er op ons afkomt. Hoewel de trajecten in verschillende fasen zitten, komen de tijdlijnen binnen nu en een paar jaar bij elkaar. De omvang hiervan is gigantisch en gaat flinke eisen stellen aan dezelfde overheden die nu nog kampen met de AVG.
Er is echter een goede reden waarom de ambities zo groot zijn, en de tijdslijnen zo kort. De ontwikkelingen op digitaliseringsvlak gaan razendsnel en om deze in goede banen te leiden moet hier strak op gestuurd worden. De potentie voor de maatschappij en de economie is groot, maar dat geldt ook voor de risico’s.
Het is nu zaak om eerst een been bij te trekken en de basis op orde te brengen, zoals ook de staatssecretaris aangeeft in reactie op de vragen over de AVG. Maar ook om snel daarna te gaan beseffen dat er vanuit Europa de komende tijd nog veel meer op ons afkomt. Dat betekent niet dat we als een hert in de koplampen hoeven te kijken, want hoewel we het ons niet altijd beseffen, wij zijn zelf Europa. Actie is geboden.
Christian Verhagen is senior adviseur bij Verdonck, Klooster & Associates en publiceert regelmatig over data en technologie in de publieke sector.
