BZK oefende druk uit op andere ministeries om conceptdocumenten geheim te verklaren
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) blijkt druk uitgeoefend te hebben op andere ministeries om geen enkel conceptdocument vrij te geven bij verzoeken om overheidsinformatie. Uit een recent openbaar gemaakte interne nota van 13 maart 2023 staat dat de ‘rijksbrede vaste lijn’ is om concepten ‘integraal’ te weigeren bij verzoeken tot overheidsinformatie.
Volgens BZK was niet vastgelegd dat ministeries de publicatie van conceptdocumenten bij Woo-verzoeken moesten afwijzen,. Dit blijkt echter wel zo te zijn, concludeert het journalistieke platform Follow the Money (FTM) dat deze gang van zaken onthulde op basis van nieuwe openbaar gemaakte stukken.
Integrale afwijzing
De ministeries van Algemene Zaken en Binnenlandse Zaken hadden volgens de rechtbank Midden-Nederland een ‘aan weigerachtigheid grenzende weerstand tegen openbaarmaking’ van conceptstukken, schreef de Volkskrant vorig jaar. Het ministerie van VWS zou bij Woo-verzoeken elk ‘concept’-document categorisch afwijzen voor openbaarmaking. BZK liet weten dat dit in strijd was met het advies op basis van de ‘rijksbrede instructie’. Maar naar nu blijkt deed VWS precies wat BZK vroeg.
Er is zelfs een ‘template’ voor ambtenaren om de documenten met een kant-en-klare motivering af te wijzen. Eerder onthulde FTM al dat ministeries onderling hadden besloten om conceptdocumenten bij verzoeken om overheidsinformatie niet vrij te geven. Dat was een besluit van het Secretarissen-Generaal Overleg (SGO), terwijl toen al bekend was dat meerdere rechtbanken deze praktijk verbieden. De Rutte-doctrine bleek nog springlevend.
Vertrouwelijkheid
Reden: ambtenaren moeten vertrouwelijk van gedachten kunnen wisselen en publiek debat over documenten die (nog) niet rijp zijn voor besluitvorming zou ‘schadelijk’ zijn. Ook zou er te weinig menskracht voor kunnen worden vrijgemaakt.
FTM ontving de nota overigens al een jaar geleden, maar toen waren betreffende passages zwartgelakt. De reden was dat openbaarmaking ‘de procespositie van de Staat’ zou aantasten en de ‘eenheid van het kabinetsbeleid’ in het geding zou komen. Verschillende rijksambtenaren hebben aan FTM laten weten dat BZK druk uitoefende op andere ministeries om geen enkel conceptdocument vrij te geven.
Kamervragen
NSC-Kamerlid Sandra Palmen stelde hierover al eerder vragen in de Tweede Kamer. Staatssecretaris Alexandra van Huffelen antwoordde toen dat er geen sprake van was dat het bij voorbaat weigeren van openbaarmaking van concepten was vastgelegd. Palmen gaat nu opnieuw vragen stellen, maar nu aan de nieuwe minister van BZK, partijgenoot Judith Uitermark.
