Verduurzaming geen prioriteit in jouw organisatie? Onthoud dan: groen is poen

Te midden van ingrijpende bezuinigingen bij de Rijksoverheid lijkt verduurzaming naar de achtergrond te verdwijnen. Het nieuwe hoofdlijnenakkoord zet vooral in op een drastische personeelsreductie: één op de vijf rijksambtenaren moet vertrekken en er komt een miljard euro bezuiniging op externe inhuur. Toch biedt deze context kansen voor een slimmere, duurzamere overheid. Want wat velen vaak vergeten: “groen is poen”.

Drastische ingrepen in overheidsapparaat

De overheid staat voor een ingrijpende reorganisatie. Het aantal rijksambtenaren moet met ruim 20 procent krimpen – een directe omkering van de groei tussen 2018 en 2022. Daarnaast wordt fors bezuinigd op externe consultants en wordt de Roemer-norm voor externe inhuur strenger gehandhaafd. Deze norm stelt dat maximaal 10 procent van de personeelskosten aan externe inhuur mag worden besteed.

Besparingen herinvesteren

Hoewel verduurzaming niet expliciet als prioriteit wordt genoemd in het hoofdlijnenakkoord biedt de wél genoemde noodzaak tot kostenbesparing juist momentum voor groene innovaties. Duurzame oplossingen leiden namelijk vaak tot lagere operationele kosten én verbeterde dienstverlening. Enkele voorbeelden uit de praktijk:

1. Papierloos werken
   Met minder personeel wordt efficiënt documentbeheer cruciaal. Digitalisering vermindert niet alleen de papierberg, maar versnelt ook processen en verbetert de toegankelijkheid van informatie. De besparing: minder tijd kwijt aan zoeken, minder kosten aan printen. De winst: betere dienstverlening richting de burger én keiharde euro’s.
2. Energiezuinige ICT-infrastructuur
   De Nederlandse Coalitie Duurzame Digitalisering pleit al enkele jaren voor  duurzamere IT . Energie-efficiënte systemen en apps verlagen niet alleen de CO2-uitstoot maar ook de operationele kosten (minder kWh betekent een lagere energierekening; minder rekenkracht betekent minder virtuele machines inhuren. AI helpt hierbij, al kost AI óók energie. Mits juist ingezet wordt met de gemaakte besparing de eigen impact ruimschoots gecompenseerd.
3. Slimme werkplekconcepten
   Met een kleinere ambtenarij ontstaat ruimte voor compactere, energiezuinige kantoorconcepten die tevens de samenwerking bevorderen. Een greep uit de voordelen van minder vloeroppervlakte: minder koel- en stookkosten, meer gezelligheid, en minder vraag voor nieuwe kantoorpanden. Een sensorsysteem kan bij het overgebleven  vloeroppervlakte veel winst behalen. Zo kan het voorkomen dat licht onnodig brandt, dat verwarming niet aan staat wanneer het raam open staat, en dat ongebruikte ruimten schoongemaakt worden.

Wat houdt ons tegen?

De kosten gaan voor de baten uit. Daarmee wordt het lastig, want we moesten toch besparen? Een investering voor sensoren betaalt zich pas op de langere termijn terug. Daarom is het investeren in duurzaamheid “… misschien voor volgend jaar”. Fanatieke duurzaamheids-coördinatoren geven echter niet snel op.  Zij overtuigen budgetteers met klinkende business-cases. Het zou handig zijn om hen een handje te helpen en mee te denken over wat wél kan: hoe de investering wél kan worden gedaan zodat de baten ook kunnen worden gerealiseerd. Startende met kwaliteitscriteria voor duurzamer inkopen.

Investeren in kwaliteit

Ons advies aan duurzaamheidsstrijders die moeten besparen: vertaal de verduurzamingstaal. Dus naast CO2-besparing middels het afstappen van gasverwarming, ook benoemen dat dit de energie-onafhankelijkheid en kostenvoorspelbaarheid ten gunste komt. Dit legitimeert vervolgens het pand te verwarmen met een HVAC op zonne-energie. En naast geld te investeren in een groen imago, er ook voor te zorgen een aantrekkelijke werkgever te zijn om jong en gemotiveerd talent binnen te halen. Naast de ‘aanjager voor duurzaamheid’ te willen zijn, ook gewoon je organisatie helpen efficiënter in te richten. Daarmee voorkomen we allerlei ellendige effecten op het milieu.

…Doe zoals thuis!

Tot slot: zie je organisatie als een huishouden. Daar trek je ook geld uit voor isolatie en ga je niet per individueel artikel naar de supermarkt. Je optimaliseert je tijd en bespaart ook nog eens geld. Een pragmatische mindset die ook op kantoor werkt.

Een verzoek voor onder de kerstboom op kantoor: geld voor verduurzaming, maar enkel voor projecten die naast milieu-winst ook winst op andere vlakken in de hand speelt. De duurzaamheidscoördinator weet er vervolgens wel raad mee. Win-win.

Auteurs bijdrage: Annelies Hermens, Group Environmental Sustainability Lead bij Capgemini (l) en Luc Baardman, Consultant duurzame veranderingen bij Capgemini (r).