De samenleving verandert snel en gemeenten moeten daarin mee. En niet alleen omdat inwoners en ondernemers verwachten dat gemeentelijke dienstverlening bij de tijd is. “Het gaat om onze legitimiteit,” stelt Arjen Gerritsen, burgemeester van Almelo.
Hoe verbinden gemeenten hun binnenwereld met de buitenwereld en bedrijfsvoering met bestuurskracht? Die vraag staat centraal tijdens het Actualiteitendiner van 6 maart 2017, een dialoog uit de serie dinerdebatten over de informatiegedreven overheid.
Het gaat onder meer over vertrouwen van burgers in de overheid en legitimiteit. Arjen Gerritsen: “Legitimiteit vind je niet in verkiezingsuitslagen, maar in hoe je als overheid met je dienstverlening omgaat. Dat je die zaken waarvoor mensen ons nodig hebben, op een goede manier doet.”
Jan van Ginkel, gemeentesecretaris in Zaanstad, constateert dat de overheid kampt met een identiteitscrisis en dat er radicale stappen nodig zijn: “We moeten niet vanuit onze organisaties denken, maar de maatschappelijke opgave radicaal centraal stellen. Op een goede manier invulling geven aan de wensen in de samenleving. En dat betekent niet langer dat de overheid alles ook zelf uitvoert.”
Nieuwe vormen van democratie
Veranderingen in de samenleving worden op allerlei fronten zichtbaar. Zoals in nieuwe vormen van democratie, waarin burgers het heft in eigen hand nemen. Waarnemend burgemeester Bert Blase van Heerhugowaard vertelt over Code Oranje, een beweging waar hij deel van uitmaakt.
Code Oranje bestaat uit een groep van enkele honderden burgemeesters, wethouders, raadsleden, actieve burgers, wetenschappers en ondernemers, die pleiten voor een verkenning van nieuwe democratische vormen.
Blase: “Er is geen provincie of gemeente meer waar je niet een vorm van burgerparticipatie vindt. Het is dé vitale beweging van dit moment, een beweging die openbaar bestuur, politieke en maatschappelijke democratie in balans gaat brengen.”
Samenwerken: van lokaal tot bovenregionaal
Hoe gaan gemeenten met deze veranderingen om? Door de meervoudigheid te omarmen en te benutten, concluderen de aanwezigen. Door te leren om vraagstukken samen met maatschappelijke partners en inwoners te adresseren, de juiste krachten te mobiliseren en de gewenste veranderingen te realiseren.
Van gemeenten vraagt dit dat zij kunnen schakelen op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau, vertelt Marcel van Bijnen, algemeen directeur Drechtsteden. Hij stelt op zoek te zijn naar een ‘Steen van Rosetta’ die hem in staat stelt om informatie te delen met alle maatschappelijke partners.
Hij roept ook leveranciers op om hierover mee te denken. Centric, die dit debat samen met de Blommestein Groep initieert, pakt deze handschoen graag op. Alain Mahieu, business development manager bij Centric: “Er is nu nauwelijks contact tussen gemeenten en markt en dat is jammer, want daardoor heeft de overheid nog geen beeld van de vele mogelijkheden van moderne technologie. We zien dat bijvoorbeeld bij de ontwikkelingen rond de Omgevingswet. Het zou fantastisch zijn om dit samen te kunnen doen, want we hebben elkaar hier hard nodig.”
