Hoe ziet de overheid eruit in 2030?
De overheid zit midden in een transitie naar meer lokale beleidsruimte. Denk aan het sociaal domein, de Omgevingswet en een ruimer lokaal belastingregime. Méér invloed voor het lokaal bestuur. Met goede instrumenten en de juiste keuzes hebt u die soepele overgang zelf in de hand. Dat vraagt wel om een blik vooruit. Verdwijnt bijvoorbeeld het aanslagbiljet zoals we dat nu kennen?
We hebben een praktische visie nodig op een informatiegedreven overheid die ook in 2030 over de juiste informatie beschikt en taken uitbesteedt in plaats van alles zelf te doen: dat is Visions, hart van het productbeleid van Centric voor de lokale overheid en wegwijzer voor de nieuwe overheid. Meer lokale speelruimte voor de nieuwe overheid maakt de weg vrij om vaker op te trekken met inwoners, het bedrijfsleven, andere overheden en publieke instellingen, zoals scholen en universiteiten. De overheid maakt een verschuiving van zelf uitvoeren naar meer ruimte voor slim organiseren en faciliteren. Als overheden met elkaar en met de samenleving verbonden zijn, kan er doorlopend kennis en informatie worden uitgewisseld.
De overheid kan daarnaast door het delen van data veel transparanter optreden en meer partijen betrekken bij sociale vraagstukken. De samenleving krijgt daarmee beter zicht op de overheid en meer invloed. Dit alles draagt bij aan het realiseren van gedeelde ambities en het creëren van een veilige en fijne samenleving voor iedereen. Niet alles is te voorzien, maar met de juiste visie weten we wel zeker dat we de juiste kant op gaan.
De drie pijlers van de nieuwe overheid
Verbinden
Voor ons dagelijks leven is het leggen van verbindingen van groot belang. Door te verbinden, breiden we ons netwerk uit, delen we kennis, helpen we elkaar, drijven we handel en organiseren we de samenleving. We verbeteren deze verbindingen en relaties doorlopend. Dit geldt ook voor de overheid. De overheid zoekt actief naar nieuwe verbindingen met andere overheidsorganisaties, inwoners, bedrijven en instellingen. Nieuwe verbindingen vormen de sleutel tot het succes van het overheidsoptreden.
Participeren
Samen doen en deelnemen: deze begrippen zijn belangrijk voor de overheid. Door ontwikkelingen zoals globalisering, urbanisatie en digitalisering worden ze steeds belangrijker. In Nederland hebben inwoners en ondernemers veel vertrouwen in de democratie. Dit vertrouwen is niet vanzelfsprekend. Inwoners en ondernemers willen invloed op hun deel van de samenleving. Een samenleving in beweging vraagt een nieuwe rol van de overheid. Waar dat kan moeten burgers de mogelijkheid krijgen zelf te handelen en eigen verantwoordelijkheid te nemen.
Regisseren
Wil de gemeente een overheid blijven die ertoe doet, dan moet zij de regie durven nemen en niet zelf doen wat een ander beter kan. Sturen en beslissen moeten de kerntaken zijn. Uitvoerende werkzaamheden kunnen beter worden belegd bij gespecialiseerde (publieke) organisaties. Een overheid die publieke zaken collectief regelt voor de samenleving, hoeft zelf geen expert te zijn. Wel moet zij weten wat belangrijk is voor de verschillende stakeholders en midden in de samenleving staan, richting geven. Hierdoor ontstaat een compacte en nabije overheid die wendbaar is. Uiteindelijk leidt dit tot snellere en betere besluitvorming.
Hoe zien overheden hun eigen rol?
Niemand zit dichter op het vuur dan overheden zelf. Zij zijn het die de transformatie doormaken. Daarom laten we hen graag aan het woord. Hoe bereiden overheden hun dienstverlening voor op de toekomst? Hoe zien zij hun eigen rol in 2030?
Halte Werk: ‘meer hulp op maat’
“Dankzij digitale innovaties kunnen wij als overheid steeds meer hulp op maat bieden. Ik geloof dat daardoor iedereen in 2030 de mogelijkheid heeft om op een waardevolle manier te participeren in de maatschappij.” – Irene Makelaar, directeur van sociale dienst Halte Werk
GBLT: ‘selfservice centraal’
“In 2030 zie ik een organisatie waarin alle processen soepel en foutloos lopen. Dat realiseren we door een vergaande digitalisering met een centrale rol voor selfservice voor de burger. Burgers zullen in 2030 zelfvoorzienend zijn. Ik voorzie dat het aanslagbiljet zoals we dat nu kennen verdwijnt.” – Jet Lepage, adjunct-directeur van Belastingkantoor GBLT
Leeuwarden: ‘beter inspelen op de behoeftes van burgers’
“‘Mienskip’, zoals we echte verbinding in de maatschappij noemen in Friesland, staat bij gemeente Leeuwarden voorop. Ik ga ervanuit dat onze dienstverlening in 2030 volledig gedigitaliseerd is en dat we zijn aangesloten op een landelijk opererend gegevensuitwisselingssysteem. Door digitale innovatie krijgen we tijd om veel meer in te spelen op de behoeften van onze klanten. Dit leidt tot meer en waardevollere verbinding in de mienskip.” – Reindert Hoek, gemeentesecretaris van de gemeente Leeuwarden
