De overheid wil sneller, slimmer en digitaler worden, maar wie gaat dat doen als de vacatures zich opstapelen als dossiers op een vergeten archiefplank? In het tweede kwartaal van 2025 stonden er ruim 37.000 vacatures open bij de overheid, waarvan een aanzienlijk deel moeilijk vervulbaar is, vooral in domeinen als ICT, ruimtelijke ordening en cybersecurity. Tegelijkertijd is Nederland een van de aantrekkelijkste landen voor internationaal talent binnen Europa. Toch blijft de instroom van niet-Nederlandstalige professionals binnen de publieke sector beperkt.
De rol van taalvereisten
Een belangrijke barrière blijkt de taaleis: voor veel functies binnen de overheid is vloeiend Nederlands een harde voorwaarde. Volgens het CBS noemt 11% van migranten de Nederlandse taal als grootste obstakel bij het vinden van passend werk. Dit roept de vraag op: zijn deze taalvereisten altijd functioneel, of vormen ze soms een onbedoelde uitsluitingsgrond?
Het College voor de Rechten van de Mens stelt dat een taaleis alleen gerechtvaardigd is als deze functioneel en noodzakelijk is voor de uitvoering van de functie. Voor klantgerichte rollen is dat evident. Maar voor specialistische functies in IT, data-analyse of projectmanagement, waar interne communicatie en samenwerking centraal staan ontstaat ogenschijnlijk meer ruimte.
Kansen binnen de EER
Professionals uit de Europese Economische Ruimte (EER) kunnen zonder werkvergunning in Nederland aan de slag. Dit biedt een unieke kans om het arbeidspotentieel binnen Europa beter te benutten. In sectoren met tekorten, zoals ICT en techniek, blijkt de stayrate van internationale afgestudeerden relatief hoog. Dit wijst op een bereidheid om zich langdurig te verbinden aan Nederland, mits de toegang tot werk wordt vergemakkelijkt.
Drie perspectieven op waardecreatie
Het aannemen van niet-Nederlandstalige professionals is geen concessie, maar kan juist bijdragen aan:
- Expertiseversterking
Europese professionals brengen specialistische kennis mee, bijvoorbeeld op het gebied van cybersecurity of klimaatmodellen. Dit verhoogt de kwaliteit van publieke dienstverlening. - Organisatorische flexibiliteit
Engelstalige werkomgevingen maken het eenvoudiger om snel op arbeidsmarktschommelingen te reageren. Dit is cruciaal in tijden van personeelstekorten. - Diversiteit in besluitvorming
Onderzoek toont aan dat etnisch-culturele diversiteit in de top leidt tot bredere perspectieven en inclusievere besluitvorming. Dit is essentieel voor een overheid die de hele samenleving wil bedienen.
Niet elke overheidsfunctie vereist direct contact met burgers. Veel rollen zijn intern of gericht op samenwerking tussen overheidslagen. Een hybride aanpak, Nederlandstalig waar nodig, Engelstalig waar mogelijk biedt ruimte voor internationaal talent zonder concessies aan de dienstverlening. Om het arbeidspotentieel binnen Europa beter te benutten, kunnen publieke organisaties overwegen:
- Engels als werktaal in specialistische teams.
- Taallessen als ontwikkeltraject, niet als instapeis.
- Vacatureteksten herzien op functionele taalvereisten.
Met het mandaat om de beste dienstverlening te bieden en in tijden van krapte lijkt het verbreden van taaldrempels geen gekke oplossing. Dit is geen verlies van identiteit, maar een strategische keuze. De roadmap voor efficiente en kwalitatieve inzet van internationaal talent hebben wij klaarliggen. Durft u ook de stap te zetten?
