De Omgevingswet heeft doorzettingsmacht nodig. Als de politiek haar controlerende taak op het ICT gebied serieus wil nemen, dan zou de commissie Digitale Zaken nu aan de handrem moeten kunnen trekken. Zonder die doorzettingsmacht zal ook deze commissie geen falende projecten voorkomen.
De Omgevingswet heeft doorzettingsmacht nodig. Als de politiek haar controlerende taak op het ICT gebied serieus wil nemen, dan zou de commissie Digitale Zaken nu aan de handrem moeten kunnen trekken. Zonder die doorzettingsmacht zal ook deze commissie geen falende projecten voorkomen.
Bij het opruimen onlangs kwam ik een tijdschrift tegen uit 2009, met op de voorpagina een quote van mij: ICT moet de aandacht krijgen die het verdient. Het interview was naar aanleiding van de eerste commissie die onderzoek deed naar falende ICT-projecten. Die commissie concludeerde, net als de commissie Elias daarna, dat Kamerleden onvoldoende kennis hadden om risico’s bij digitale projecten in te schatten. Het zou nog dertien jaar duren voordat de Tweede Kamer een commissie Digitale Zaken kreeg. Is daarmee nu eindelijk het gat in de kennis gedicht?
Spagaat bij het ondersteunen van de controlerende taak op ICT gebied is dat ICT bij alle beleidsterreinen aan bod komt. Of het nu financiën is (Belastingdienst), de zorg (het EPD) of sociale zaken (koppelen van data). Onze politiek stelsel is, zoals oud-collega Szolt Szabo altijd placht te zeggen, geschikt voor een goed toezicht op ICT. Het gaat in de kern over het standaardiseren van processen en ieder ministerie is autonoom in haar handelen. De commissie Digitale Zaken krijgt dezelfde discussie die ik in die jaren had in mijn fractie: wie voert het woord bij nieuwe beleidsvoorstellen over de ICT-component?
Alle seinen staan op rood.
De commissie Digitale Zaken zegt dat zij er is om de ontwikkelingen in de digitale wereld op de diverse beleidsterreinen te verbinden. Zij heeft zes thema’s geïdentificeerd. Die raken inderdaad de kern van de zaak. Maar kan de commissie ook aan de handrem trekken? Kijkend naar de agenda gaan de eerste bijeenkomsten over sociale mediaplatformen, gebruik van algoritmes, cybersecurity en informatiehuishouding. Maar terwijl de commissie Digitale Zaken voortvarend van start gaat met haar zes aandachtsgebieden, voltrekt zich een digitale ramp: de Omgevingswet.
Terwijl alle seinen op rood staan en alle betrokken partijen luid roepen dat het digitaal stelsel omgevingswet (DSO) niet klaar is voor invoering, nam vorige maand de Tweede Kamer een motie aan waarin de invoering definitief op 1 januari aankomend jaar wordt vastgezet. Ook zegt de minister geen go/no-go-moment meer te willen inplannen. Eerder concludeerde het adviescollege ICT dat het systeem niet stabiel is. De minister betoogt dat de problemen zijn verholpen, maar wil niet opnieuw laten testen. Het thema staat niet op de agenda van de commissie Digitale Zaken.
Arda Gerkens is lid van de Eerste Kamer voor de SP en directeur van het Expertisebureau Online Kindermisbruik. Zij was eerder lid van de Tweede Kamer voor de SP met ICT in haar portefeuille en directeur van HCC.
Deze blog werd eerder gepubliceerd in AG Connect (juni 2022)
