Diverse overheidsorganisaties zetten de uitgangspunten van Common Ground om naar concrete projecten en applicaties. “Omdat we geloven in deze nieuwe informatiekundige visie, omdat we kunnen profiteren van elkaars werk en ervaringen en omdat we ontwikkelde applicaties mogen inzetten voor eigen gebruik.” Voorbeelden van ontwikkelde applicaties in praktijk.
Beeld: Shutterstock
Digitaal uittreksel BRP
Het opvragen van een uittreksel is voor gemeenten een tijdrovende klus én voor de aanvrager een lastig en onnodig ingewikkeld proces. ‘Kan dit niet veel klantvriendelijker?’ vroegen een paar gemeenten zich af. Op initiatief van de gemeente Haarlem wordt met een coalitie van elf gemeenten gewerkt aan de ontwikkeling van een Digitaal uittreksel BRP. In 2020 ontving het project een bijdrage uit het Innovatiebudget van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
Na enkele kennissessies met stakeholders is de klantreis voor inwoners in kaart gebracht en drastisch veranderd. Het is nu mogelijk om digitaal een aanvraag in te dienen en direct je uittreksel te ontvangen in de vorm van een QR-code die door vragende partij gescand wordt met een validator app. Bij het aanvragen kan aangegeven worden voor welk doel een uittreksel wordt aangevraagd en welke gegevens je wilt prijsgeven.
De techniek die voor het digitale uittreksel ontwikkeld is, kent volgens de ontwikkelaars nog veel meer toepassingsmogelijkheden. Alle gemeentelijke informatie waarvan de echtheid en authenticiteit gecontroleerd moeten worden, komen in aanmerking voor deze techniek.
Gemeenten kunnen meedoen in deze coalitie
Signalen: meldingen over de openbare ruimte
Ieder jaar ontvangen Nederlandse gemeenten zo’n 5 miljoen meldingen; van kapotte stoeptegels tot zwerfvuil en fietsen in de gracht. Steeds meer gemeenten maken hierbij gebruik van Signalen, een open source initiatief van Nederlandse gemeenten voor het ontvangen en afhandelen van meldingen over de openbare ruimte. In Amsterdam, een van de pioniers in dit project, boekten ze hiermee al snel een positief resultaat: de klanttevredenheid over de afhandeling van meldingen openbare ruimte steeg in de gemeente Amsterdam met ruim 30 procent.
Hoe het werkt? Meldingen die via Signalen binnenkomen worden automatisch gecategoriseerd en doorgestuurd naar de relevante behandelaar of afdeling. Het algoritme dat hieraan ten grondslag ligt, wordt getraind met historische gegevens. Medewerkers die meldingen behandelen zien in Signalen steeds de actuele status van een melding en de historie. Het scherm kan tot op bepaalde hoogte worden gepersonaliseerd, voor groter werkgemak.
Na Amsterdam volgde vorig jaar ’s-Hertogenbosch. En inmiddels zijn ook de gemeenten Urk, Almere, Utrecht, Haarlem, Alphen aan den Rijn en Heerlen bezig met de voorbereidingen. De Signalen software is open source ontwikkeld en kan vrij gebruikt worden door andere overheden en gemeenten.
Rechtstreeks basisgegevens ophalen met Haal Centraal API’s
Gemeenten gebruiken basisgegevens voor de uitvoering van hun taken. Vaak halen ze die gegevens nu nog uit lokale kopieën van de landelijke basisregistraties op basis van StUF BG-koppelingen. Het programma Haal Centraal van de VNG ontwikkelt API’s waarmee gemeenten basisgegevens rechtstreeks bij landelijke registraties kunnen ophalen.
“Het rechtstreeks bevragen bij de bron met de Haal Centraal API’s heeft een aantal voordelen”, vertelt Brenda de Graaf, programmamanager van Haal Centraal. “Ten eerste is de kans op fouten in het gebruik van de gegevens kleiner. Ten tweede is het voor gemeenten en andere overheidsorganisaties sneller, doordat een aanpassing bij de landelijke registratie direct voor afnemers beschikbaar is. Tot slot besparen gemeenten op kosten, omdat aansluiten makkelijker is en ze minder kopieën hoeven te beheren en op termijn geen administratief gegevensmagazijn meer nodig hebben.”
Op dit moment zijn er al drie API’s landelijk beschikbaar waarmee gemeenten kunnen aansluiten op de registraties bij het Kadaster. Dat zijn de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), de Basisregistratie Kadaster (BRK) en de WOZ. In 2022 komen er API’s bij voor het bevragen van de Basisregistratie Personen (BRP). De Graaf: “Gemeenten die nu willen aansluiten op API’s, kunnen dat doen. Mijn advies is: begin klein en sluit een eerste applicatie aan. Dan doe je belangrijke ervaring op. Denk daarnaast na over de transitie naar het volledig werken met API’s binnen je organisatie.”
Best practice platform
Een groep gemeenten is bezig een best practice platform op te zetten volgens de principes van Common Ground. Het platform bestaat uit inloggen (DigiD, eHerkenning, Machtigen), Aanvragen (OpenFormulieren), vastleggen (ZGW API’s), Behandelen (Generiek ZaakAfhandel Component) en inzien (MijnGemeente Omgeving). Omdat het allemaal open source is, kunnen alle gemeenten onderdelen hergebruiken en zelf nieuwe toevoegen aan het platform. Eigenlijk is het een soort ‘appstore’ waaruit gemeenten straks applicaties kunnen kiezen die het beste passen. “Alle gemeenten kunnen ze ‘van de plank’ pakken en gebruiken.”
Vincent van Beek, productowner bij gemeente Den Haag, omschrijft het als ‘een ecosysteem waarin gemeenten, landelijke overheden en leveranciers als gelijke partners met elkaar samenwerken en van elkaar leren. Een platform waar iedereen waarde toevoegt met expertise, budget en energie.’
Het platform is niet alleen voor gemeenten bedoeld. Inmiddels zijn gesprekken gestart met landelijke overheden om de klantinteractie te standaardiseren. “Ook bij andere overheden heb je in principe dezelfde processen. Burgers willen bijvoorbeeld iets aanvragen, wijzigen of inzien. Door dit te standaardiseren, kun je werken vanuit één portaal voor de hele overheid,” aldus Van Beek.
De planning is dat dit in het tweede kwartaal van 2022 beschikbaar is. Het is een samenwerking tussen gemeenten Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Tilburg, Groningen (Dimpact) en VNG. Met een subsidie van het BZK innovatiefonds worden noodzakelijke infrastructurele componenten toegevoegd aan dit platform.
Meer lezen over het Best practice platform
Hulp bij aan de slag met Common Ground
Wanneer je als gemeente aan de slag gaat met de invoering van beschikbare bouwstenen van Common Ground zet je ook de eerste stappen in de transitie naar een andere inrichting van de informatievoorziening, dat vraagt ook om richting en sturing. Daarom is de GEMMA (GEMeentelijke Model Architectuur) inmiddels aangevuld met diverse inzichten en standaarden die de visie Common Ground ondersteunen.
Meer informatie over GEMMA
Meer informatie over de ontwikkeling van API-standaarden
