Complexe wetgeving speelt Sociale Verzekeringsbank parten

De Sociale Verzekeringsbank loopt in de uitvoering tegen flinke problemen aan. De complexe wetgeving doet een groot beroep op de dienstverleningscapaciteit. CIO Astrid Zwiers licht de knelpunten toe, samen met het nadrukkelijke pleidooi voor eenvoudiger regelgeving.

De Sociale Verzekeringsbank (SVB) is uitvoerder van zo’n achttien regelingen, waaronder de AOW en de Kinderbijslag. Jaarlijks keert de organisatie circa zestig miljard euro uit aan zo’n 5,7 miljoen burgers. Geruisloze dienstverlening die in hoge mate is geautomatiseerd en gedigitaliseerd, ondanks de vele legacy die de SVB in huis heeft. De website kent jaarlijks rond de vijftien miljoen bezoekers. In de praktijk komt er heel wat werk voor de ruim 4700 medewerkers bij kijken. De dienstverleningscapaciteit, geeft Zwiers aan, gaat echter voor bijna de helft op aan de zo’n 700 duizend Nederlanders die over de grens wonen en werken, vaak met een gezin, en op meerdere regelingen aanspraak kunnen maken. Het vaststellen van de hoogte van uitkeringen en toeslagen is grotendeels handmatig werk, en het duurt twee jaar voordat een medewerker is ingewerkt, wat met name komt door de grote verschillen in sociale wetgeving per land.

Zwiers: “We zien dat ons werk alsmaar ingewikkelder wordt en steeds meer tijd kost. Dienstverbanden worden flexibeler. Het aantal Nederlanders dat tijdelijk in een ander land binnen en buiten Europa gaat werken, neemt toe. Op de lange termijn is het onhaalbaar deze taken te blijven doen. Ook de tijdigheid van uitkeringen kan in het gedrang komen.”

Grote wens van de SVB is dat de verouderde en niet langer goed toepasbare wetgeving in het sociaal domein wordt vereenvoudigd. “De wetgeving is gericht op de oude situatie met vaste dienstverbanden en Nederlanders die in eigen land blijven wonen. Wat ook geldt voor de AOW-leefvormen. Niet alle ouderen leven alleenstaand of gehuwd samen, er zijn veel meer leefvormen, ook latrelaties. Daarnaast pleiten we voor meer generieke kindregelingen.”

Invloed op digitalisering

De complexiteit van de wetgeving heeft ook impact op de werkprocessen en de digitalisering, onder meer voor de uitwisseling van gegevens. Het systeem dat het dataverkeer regelt, bevat 109 koppelingen met afnemers. “Ook daar hebben we veel werk aan. We redden ons tot nu toe, maar gaan dat niet meer doen in de toekomst.” Wat ICT-technisch bijvoorbeeld moeilijk te behappen is, zijn de uiteenlopende begrippen die de wetgeving hanteert. “De wetgeving in het sociaal domein kent een ander partnerbegrip dan de fiscale wetgeving die de Belastingdienst uitvoert. Door de wetgeving te vernieuwen, kun je dit soort problemen in de digitalisering oplossen. Hoe eenvoudiger de regelgeving, des te beter ze is te digitaliseren, Nu is het te complex.”

Voor vereenvoudiging van de wetgeving is de SVB op de politiek aangewezen. Tweemaal per jaar stuurt de uitvoerder een ‘knelpuntenbrief’ naar het ministerie van SZW. Bij de presentatie worden Tweede Kamerleden uitgenodigd. “De actuele thema’s voor de Kamer zijn bestaanszekerheid en vertrouwen in de overheid. Daar heeft onze problematiek alles mee te maken. Onze knelpunten knagen hieraan.” De SVB heeft ook haar hoop op Europa gevestigd, om voor meer uniformiteit in wetgeving te zorgen. Daar ligt een taak om de discrepantie tussen de wetgeving in de verschillende EU-landen op te lossen.