Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Zeven Nederlandse gemeenten hebben die ambitie zelfs al voor 2030. De klimaat- en energietransitie blijkt echter een van de grootste en meeste complexe opgaven van dit moment. Een opgave die niet los gezien worden van de even zo complexe digitaliseringopgave en de noodzaak van het delen van data.
Er wacht Nederland een grote verbouwing de komende jaren aldus het recent gepresenteerde energieplan. Die verbouwing vereist een transitie waarbij niet alleen ingezet wordt op windmolens en laadpalen, maar ook op digitalisering en het delen van data. Zo kunnen slimme steden en gebouwen veel zuiniger omgaan met energie en kan door het gebruik van bijvoorbeeld satellietdata worden bepaald waar mogelijkheden zijn voor verduurzaming door aanleg van zonnepanelen of groene daken.
Hetzelfde geldt voor de woonopgave. Ook daar zit de uitdaging niet in bakstenen maar in de data. Zo is om te kunnen bouwen inzicht nodig in bijvoorbeeld de plancapaciteit en de toekomstige woonbehoefte. Maar ook in de samenhang met de duurzaamheidsopgave. Zo moeten toekomstige wijken klimaatbestendig zijn, terwijl het bouwtempo van die wijken afhankelijk is van het energiesysteem en de netcapaciteit.
Digitaliseren en data delen moeten centraal staan
De aanpak van deze opgaven vraagt dan ook een integrale visie, waarbij digitalisering en het delen van data centraal staan. De inzichten die nodig zijn om tot een samenhangende en gerichte aanpak te komen liggen namelijk deels bij gemeenten en provincies, maar ook bij netbeheerders, woningcorporaties etc.
In de praktijk is de aanpak van deze opgaven echter versnipperd, zelfs binnen de overheid. Data wordt niet gedeeld en blijkt complex. Soms omdat de informatiebehoefte niet helder is of omdat de data niet beschikbaar is, door verschillende definities of gebrekkige datakwaliteit. Maar soms ook omdat er geen bereidheid is, de noodzaak niet wordt gezien of omdat er twijfels zijn over het mogen delen van data, zeker als het om persoonsgegevens gaat.
Zo trok de Algemene Rekenkamer eerder dit jaar al aan de bel door een brief te sturen aan de Tweede Kamer met verschillende voorbeelden waarbij privacywetgeving door overheden als obstakel wordt ervaren. En ook in de Staat van de Uitvoering wordt gepleit voor meer juridische ruimte en mogelijkheden om data te delen.
De klimaatambities, maar ook opgaven op het gebied van wonen, stikstof etc. zijn bij voorbaat gedoemd te mislukken als de huidige obstakels en beperkingen op het gebied van data en digitalisering niet worden opgepakt. Voor een groot deel van deze opgaven wordt nu gekeken naar de provincies en de nieuwe coalities die nu worden gevormd. Daar ligt dan ook de kans. Door het belang van goede data voor deze opgaven te benadrukken en door een gezamenlijke provinciale vuist te maken om het delen van data te vereenvoudigen, waar nodig met wetgeving.
