Informatie is niet gebonden aan domeinen en instituten binnen de overheid. Maar Thorbecke hoeft niet te wijken voor het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken.
Steeds meer zal de informatie waarover de overheid beschikt, bepalend zijn voor haar handelen. Er gaat geen dag voorbij of er is in de media aandacht voor de verbinding van zich uitbreidende computerkracht en het internet. De Generieke Digitale Infrastructuur vormt de ruggengraat voor een goede informatievoorziening. De noodzaak om daar allesomvattende afspraken over te maken, over bestuurslagen en departementen heen, wordt met de dag urgenter.
Het gaat er niet om het bouwwerk van Thorbecke ter discussie te stellen; het gaat om de manier waarop we in het informatietijdperk ermee omgaan. Informatie, big data, zijn niet gebonden aan domeinen en instituten binnen de overheid. Niet de grenzen van het binnenlands en openbaar bestuur doen er toe, en niet de daarbij behorende processen en procedures.
Hoe ver de mogelijkheden gaan van al die overheidsinformatie, wordt bepaald door twee elementen. Allereerst is dat de beperking die opgelegd wordt vanuit privacy en veiligheid. Hoe je met privacy omgaat is zeer gebonden aan doelbinding (iemand mag alleen informatie vragen, opslaan, gebruiken, delen wanneer dat een heel specifiek en eigenlijk doel dient). De afweging wat wel en niet kan heeft alles te maken met de zeggenschap van de inwoners van Nederland over hun eigen gegevens, waarover de overheid beschikt. Veiligheid of in dit geval cybersecurity is bij uitstek een onderwerp, waar de overheid grotere responsiviteit op moet ontwikkelen. Terecht dat we bijvoorbeeld steeds meer aandacht geven aan de kwetsbare vitale voorzieningen in onze maatschappij. Maar naast de aandacht voor privacy en veiligheid is er de essentiële invalshoek: welke informatie heb je nodig om een maatschappelijk probleem op te lossen? Dus dan is niet de vraag: welke organisatie werkt aan de oplossing, maar welke data of informatie hebben we nodig?
Dat zou kunnen betekenen dat maatschappelijke vraagstukken, bijvoorbeeld de vluchtelingenproblematiek, niet institutioneel of sectoraal worden aangevlogen, maar vanuit de vraag: welke informatie hebben we nodig? En logisch is dan de vraag voor mij: welke overheidsbrede digitale infrastructuur hoort bij die wijze van aanpakken van maatschappelijke, actuele thema’s? Welke gegevens, bronnen, bestanden en technologische mogelijkheden zijn behulpzaam om door bestuurders gestelde vragen te beantwoorden? Dat we daarbij ons als overheid om mensen en die maatschappij heen moeten organiseren (zeker niet in nieuwe vaste structuren…..laat zoals gezegd op dat punt Thorbecke in ere) staat voor mij als een paal boven water. Het gaat erom de kracht van informatie in te zetten. Los van sectoren en instituties. Er zijn prachtige voorbeelden van bij de overheid, die navolging verdienen. In het denken over de evolutie van de generieke digitale infrastructuur zullen we in moeten spelen op de voorbeelden en de kansen die informatie/data biedt om maatschappelijke problemen aan te pakken.
