Informatie is de grondstof voor de overheid en in onze informatiesamenleving neemt de hoeveelheid data alleen maar toe. Genoeg kansen om beleid en uitvoering beter te onderbouwen, zo lijkt het. Maar hoe vind je de weg in die brij van informatie? Welke expertise en vaardigheden heeft de ambtenaar-van-de-toekomst, de datagedreven ambtenaar, daarvoor nodig?
Big data en open data….. het zijn inmiddels bekende termen, maar hoe je deze precies gebruikt daarover tasten veel overheden (en ook bedrijven) nog in het duister. Reden voor KING om samen met Bigdata.company een beknopt white paper te schrijven om gemeenten op weg te helpen. “Veel gemeenten hebben wel het gevoel dat ze iets moeten met big data, maar ze weten niet hoe. Het white paper is een praktisch opgezet document, waarmee men een begin kan maken met het werken met open en big data”, zegt Eric de Kruik, expert Inzicht & Sturingsadvies bij KING en schrijver van het white paper. De Kruik geeft regelmatig lezingen over dit onderwerp en denkt mee met gemeenten. Op die manier leerde hij Bigdata.company kennen, een jong bedrijf uit Den Haag dat een big data omgeving in de cloud ontwikkelt. Organisaties kunnen deze omgeving gebruiken om big data te analyseren en daarmee betere beslissingen te nemen.
Er is heel veel data beschikbaar die inzicht geven in voor gemeenten relevante ontwikkelingen. Bijvoorbeeld over de sociale cohesie in een wijk (data over verhuizingen, vandalisme) en veiligheid (meldingen bij 112 van incidenten op bepaalde plekken). “Er is veel sturingsinformatie te halen, als je weet waar je moet zoeken”, zegt De Kruik. Daar helpt de white paper gemeenten mee op weg. Allerlei thema’s worden er kort besproken, van privacy tot de impact op de organisatie en hoe open en big data-projecten concreet op te zetten.
De kracht van de moderne ambtenaar: context en duiding
Het white paper rept van een ‘smart government’ die data volop gebruikt om beleid en uitvoering effectiever te maken. Dat gebeurt door ‘datagedreven ambtenaren’. Dat klinkt interessant, maar wat moet je kunnen om als ambtenaar echt optimaal gebruik te maken van de beschikbare data? Hij of zij hoeft geen data-expert te zijn, zegt De Kruik. “Dat is heel gespecialiseerde expertise en dat hoeft een gemeente echt niet zelf in huis te hebben.” Belangrijk is dat de datagedreven ambtenaar weet waar hij of zij informatie moet zoeken. Bij big data gaat het om duiding en context en om het duidelijk articuleren van de vraag. “Dat goed kunnen is de kracht van de datagedreven ambtenaar.” Die ambtenaar is dus in de eerste plaats creatief en kan vraagstukken vanuit verschillende hoeken bekijken, om op die manier de maatschappelijke opgave en vraag duidelijk te formuleren.
Het verschil tussen big en open
Open en big data worden nogal eens door elkaar gehaald. Ten onrechte, want het zijn twee verschillende begrippen. Al heb je voor big data wel open data nodig. Open data zijn de data van organisaties die worden opengesteld voor externen. Vaak gebeurt dit via een open data portaal, zoals Data.overheid.nl. Deze data zijn openbaar beschikbaar en iedereen kan deze gebruiken voor eigen toepassingen. Zoals de gegevens van het CBS.
Big data is een verzamelnaam voor een grote hoeveelheid data uit diverse bronnen. Er worden steeds meer data gemaakt, door organisaties, mensen en apparaten. Bijvoorbeeld alle informatie die mensen met elkaar delen via sociale media. En de gegevens die sensoren in het wegdek verzamelen en doorsturen. Met nieuwe technologie is het mogelijk om deze spreekwoordelijke berg data te onderzoeken en er verbanden uit te halen. Daarvoor is veel expertise nodig, niet alleen technisch, maar vooral ook voor het duiden en analyseren van deze verbanden.
Vervolgens kun je in diverse bronnen op zoek naar informatie die een antwoord biedt op die vraag. Bij big data gaat het erom die bronnen te combineren. Vertrouwde bronnen als de gegevens van het CBS met bijvoorbeeld informatie uit Funda. Of tweets over bepaalde wijken. Als je dit continu inzet, dan kun je gedurende de uitvoering van beleid ook monitoren of het gewenste effect wordt bereikt. En bijsturen waar nodig.
Denk en werk als een start-up
Uiteraard moet de datagedreven ambtenaar de ruimte krijgen van zijn organisatie om op deze manier met data aan de slag te gaan. Werken met big data is iets dat bij uitstek door de hele organisatie heen gaat, omdat data en expertise op verschillende plekken te vinden zijn. In het white papier wordt uitgelegd wat de beste aanpak is om te ontdekken wat big data voor een gemeente kan betekenen: door lean te werken, een beetje zoals een start-up bedrijf werkt. Mark Dijksman van Bigdata.company: “Je brengt een groepje experts uit de gemeente en van buiten bij elkaar en die gaan heel snel, in een paar maanden, big data gebruiken om een vraag te beantwoorden. Bedenk van tevoren goed op welke vraag je een antwoord wilt, deel dit op en zoek daar in stappen van twee weken een oplossing voor. Op deze manier ontdek je snel wat je nodig hebt en wat je met big data kunt.” Dat hoeft niet groots te zijn, integendeel: de schrijvers van het white paper raden aan om te beginnen met een duidelijk afgebakende vraag, enkele databronnen en een drietal betrokken afdelingen. De ervaringen die men daarmee opdoet zijn waardevol om het gebruik van data vervolgens uit te bouwen in de hele organisatie.
Een aantal gemeenten doen inmiddels ervaring op met het gebruiken van big data, zoals Eindhoven, Utrecht en Zaanstad. Zodra dit concrete resultaten oplevert zal KING deze delen.
Download hier het white paper ‘Rol en positie van gemeenten in een samenleving van Big en Open Data’.
