De Dataverordening als wortel en stok
Hoewel al sinds januari 2024 van toepassing, is de Dataverordening vanaf 12 september 2025 handhaafbaar. De tussenperiode gaf fabrikanten, leveranciers en andere aanbieders de gelegenheid om hun digitale producten en diensten aan te passen om aan de Dataverordening te voldoen, en voor klanten, eigenaren en gebruikers om hun datastrategie serieus te actualiseren. Het is nu tijd om te stoppen met praten over een gebrek aan macht en kracht, maar om gewoon tot solide actie en uitvoering over te gaan.
De Dataverordening geldt voor iedereen, en gaat voornamelijk om niet-persoonsgegevens. Het gaat over alle producten die data genereren, groot en klein en van welke aard dan ook. Praktisch genereert elk product gegevens. Bent u voorbereid?
Eindelijk toegang tot data uit verbonden producten
Voor leveranciers en aanbieders geldt de plicht om alle gegevens die een slim apparaat of bijbehorende dienst oplevert, beschikbaar te stellen. Dat gaat dus niet alleen om de informatie die de gebruiker zelf invoert, maar ook om alle andere soorten gegevens die het apparaat of de dienst verzamelt, zoals technische gegevens (machine-data) en informatie over het gebruik of de werking (meta-data).
Eigenaren en gebruikers, waaronder ook de overheid, moeten vooraf goed nadenken over de vraag welke gegevens ze nodig hebben (direct beschikbaar of later), wat ze met die gegevens willen doen, hoe daar waarde mee gecreëerd kan worden, en met wie ze kunnen samenwerken om data te delen, bijvoorbeeld via samenwerkingsverbanden of data-coöperaties.
De NDS vergeet wat
De overheid is een grote afnemer. De inkoop en andere afnames van een overheid in EU lidstaten is gemiddeld 14 procent van alle inkoop en consumptie van een heel land.
Overheidsorganisaties hebben dus nu dankzij de Dataverordening een extreem grote hoeveelheid (voornamelijk) niet-persoonsgegevens tot haar beschikking, waar ze voorheen niet bij kon of niets mee mocht. De Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS), inclusief Prioriteit 1 (Data), gaat ten onrechte voornamelijk om persoonsgegevens en is daardoor wel erg voorzichtig. De NDS lijkt daarmee het enorme potentieel van niet-persoonsgegevens te vergeten.
De Dataverordening draait er in de kern om dat gegevens makkelijker beschikbaar komen. Dat geeft bedrijven, overheden en burgers meer mogelijkheden om data te gebruiken, te delen en samen te laten werken. De Europese Raad verwacht dat dit vóór eind 2028 zo’n 270 miljard euro extra kan opleveren voor de economie van de EU-landen. Daarnaast maakt het het gebruik, beheer en onderhoud van slimme producten en diensten efficiënter, helpt het maatschappelijke uitdagingen sneller op te lossen, en maakt het Europa innovatiever en beter bestand tegen problemen. En dat is nog maar het begin.
De Dataverordening geeft organisaties zeggenschap en controle terug. Het is een historische paradigmaverschuiving naar gegevenstoegang, gebruik en een eerlijke herverdeling van data en de waarde ervan.
Van praktische plannen naar solide uitvoering
Nu de uitvoering. Bent u klaar om de macht en kracht van data, gebruik, hergebruik en datadelen in de handen te nemen? Heeft u dit al opgenomen in uitvragen, marktconsultaties, aanbestedingsprocedures, en in contractwijzingen en -vernieuwingen?
Digitale data is eindeloos te hergebruiken door de eigenaar of gebruiker van al die verbonden producten en diensten. Dus, denk groots, voorbij eigen kaders, en ver voorbij het analoge.
Binnenkort zal de Commissie – in alle 24 officiële talen in de EU – een Aanbeveling publiceren, onderschreven door alle Commissarissen en Vice Presidenten, en getekend door de President zelf. Daarin zitten onder meer Model Contractual Terms (MCTs); vier (4) sets aan implementeerbare handvatten, structuren en bepalingen die eenieder kan en mag gebruiken.
Lees ook:
