De eerste twee jaar

De tijd vliegt, dat lijkt een constante in deze tijd van grote veranderingen. Het is nu al weer twee jaar geleden dat ik met mijn opdracht begon. De kwartiermakers hadden hun werk goed gedaan en nu kwam het er op aan de drievoudige opdracht uit te voeren: de digitalisering van de hele overheid te bevorderen door financiën, bevoegdheden en het programma van de Generieke Digitale Infrastructuur in samenhang te organiseren.

De focus lag vooral op het gezamenlijke. De definitie daarvan is door het kabinet, op voorstel van het Nationaal Beraad Digitale Overheid, vastgesteld.

Ik heb mij vanaf het begin opgesteld als katalysator, als regisseur. En dat betekent: het bevorderen, mogelijk maken, verbinden en zo nu en dan met de vuist op tafel slaan om de vaart erin te houden. Met alle overheden, alle departementen en uitvoeringsorganisaties aan boord, is het geen sinecure om over alles overeenstemming te krijgen. En toch moet dat. Omdat de leefwereld, onze Nederlandse samenleving, het van de overheid vraagt. We zijn een heel eind gekomen in de afgelopen twee jaar. Het lijkt erop dat het onderwerp, dat politiek niet zo sexy was, nu opgepakt wordt op weg naar de verkiezingen voor de Tweede Kamer en daarna. Eén minister verantwoordelijk voor informatievoorziening of een kernteam voor samenhangende digitalisering van de overheid onder leiding van de minister president, gaat er nu eindelijk beslist komen.

Ondertussen gebeuren er mooie dingen. Zie bijvoorbeeld de video van de gemeente Hollands Kroon over de digitalisering van de dienstverlening. Alles in de cloud, enthousiasme over de innovatieslagen die er worden gemaakt en grote tevredenheid bij de bevolking. En natuurlijk worden de mensen geholpen, die nog niet zo ver op de digitale snelweg zijn. Dat zou nog wat minder vrijblijvend kunnen; wat dat betreft is de wijze van werken in Denemarken interessant, waar naast rechten ook plichten bij de inwoners zijn neergelegd.

Maar ook de wijze waarop de Belastingdienst met data-analytics aan de slag is en enorme innovaties mogelijk maakt, is indrukwekkend. Deze manier van werken, op verschillende niveaus van de overheid, zet zoden aan de dijk. Het maakt ons tot een slimme overheid. Minister Kamp van EZ heeft hierover een overtuigende notitie aan de Tweede Kamer gestuurd.

Natuurlijk, dat is ons Nederlanders eigen, zijn er ook onderwerpen waar ik, als Digicommissaris, zorgen over heb. Hoewel het beter is om deze zorgen als uitdagingen te formuleren:
• Verhogen van het tempo van wetgeving;
• Organiseren van verantwoordelijkheden (nog liever doorzettingsmacht);
• Vastleggen van de financiële basis voor de komende jaren voor de digitale infrastructuur van de overheid;
• Versnellen en vereenvoudigen van alles rondom de digitale identiteitsvaststelling;
• Versnelling in het werken aan en met (open) data;
• Versterken en doorontwikkelen van de huidige digitale voorzieningen;
• Omarmen en oppakken van voorbeelden van digitale dienstverlening van gemeenten als Hollands Kroon en Molenwaard;
• Maar vooral mensen, inwoners in hun leefwereld, centraal stellen in de ontwikkeling van de digitale overheid.

Tja, het is duidelijk dat er na twee jaar Digicommissaris nog veel werk aan de winkel is: u bent nog niet van mij af!