De overheid kan best innoveren en een ondernemende staat worden, ook binnen bestaande budgetten. Daarvoor moeten we wel kennis binnenhalen.
Dat innovaties bij de overheid niet in goede handen zijn valt te betwijfelen. In haar laatste boek ‘De ondernemende staat’ toont prof. Mariana Mazzucato aan, dat veel technologie op internet gebaseerd is op wat de overheid heeft ontwikkeld. Google was er niet geweest zonder gebruik te maken van vindingen, die met overheidsgeld zijn gedaan.
Tegelijkertijd staat de overheid voor een groot dilemma bij die innovaties. Ze hoeven niet te worden ingevoerd om de concurrentie een slag voor te zijn. En bijna altijd gaat het ten koste van werkgelegenheid. Dus groot lijkt de incentive niet te zijn. En toch leidt nieuwe technologie bijna altijd tot betere dienstverlening naar burgers en bedrijfsleven. Het maximaal gebruik maken van de combinatie van de mogelijkheden van internet en vergrote computerkracht stelt ons in staat een slimmere overheid in te richten. Dat we dat stap voor stap moeten doen en niet in de sfeer van grote ICT-projecten is zonneklaar.
Ik zou willen bevorderen dat we gebruik maken van de kennis om oude legacy aan te pakken door het bouwen van een nieuwe voorzieningenlaag, zoals bijvoorbeeld door één van de nieuwe bedrijven van Jan Baan is ontwikkeld. Ik zou willen dat de blockchain-technologie meer toepassing krijgt dan enkel bij de Stadjerspas. Rutger van Zuidam, werkzaam bij de NOM, is daarachter de drijvende kracht. Ik zou willen, dat de ontwikkeling voor data-analyse ruim baan krijgt, zoals nu bij de Belastingdienst is voorzien. Bijvoorbeeld ten behoeve van de markttoezichthouders, die daardoor beter en sneller marktbederf kunnen opsporen. Of in de mal gegoten van ‘data-driven-policy’, waardoor we beter en sneller effectief beleid kunnen ontwikkelen.
Voorwaarde voor die ontwikkeling is het binnenhalen van kennis bij de overheid. Waardoor we grip krijgen op de technologische ontwikkelingen en die verder kunnen brengen. Daar kan het bedrijfsleven van profiteren. En het vermindert de afhankelijkheid van veel overheidsorganisaties van de grote ICT-leveranciers. De overheid dient op zijn beurt (weer) gelijkwaardig te worden. Dan heeft de profijtelijke publiek-private samenwerking echt betekenis tot wederzijds voordeel. Dan zal de ondernemende staat zich uit betalen. Het is mijn overtuiging dat we naar bestaande budgetten moeten kijken en onder ogen moeten zien dat digitalisering en verbetering van dienstverlening gepaard gaat met verlaging van de apparaatskosten van de overheid. Na de vaststelling van het Digiprogramma door het kabinet is het opzetten van een daarop gericht financieringsarrangement voor die ondernemende staat ons aller uitdaging.
