De Rule-Based Order
In een tijdperk waarin informatie en technologie essentiële pijlers van de maatschappij vormen, is een goed functionerende staat meer dan ooit afhankelijk van een solide fundament. De Rule Based Order kan een tegenwicht bieden aan de negatieve trends van autoritaire controle, manipulatie en de erosie van democratische normen. Dit vereist wel bewuste inspanningen van beleidsmakers, technologen en burgers om de technologieën en governance-strategieën ook te begrijpen en te omarmen die de principes van openheid, transparantie en democratische verantwoording vooropstellen. We hebben alles te verliezen. Deel 4 van de serie over desinformatie en de uitholling van de Staat.
Al in 1609 schreef Hugo de Groot/Hugo Grotius vanuit de traditie van de Rede zijn “Mare Liberum” of “De Vrije Zee”. Hugo clashte met de Britse jurist John Selden die liever dacht in termen van een “Mare Clausum” en claims op territoriale soevereiniteit boven vrij zeeverkeer.
Recht schuurt. Niet voor niets moest De Groot in 1621 in een boekenkist uit Slot Loevestein ontsnappen. Zijn “Vrije Zee” evolueerde tot het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het Recht van de Zee (UNCLOS) met regels voor maritieme grenzen, territoriale wateren, exclusieve economische zones en de vrijheid van navigatie waar veel van onze welvaart op rust. Russen en Chinezen bevechten en misbruiken echter deze vrijheid. De Russische schaduwvloot kan stiekem olie smokkelen en midden op zee ladingen overpompen. De Chinese ‘vissersboten’ die ‘vissen’ rond omstreden eilanden in Azië vissen niet.
Vandaag is Den Haag de “Internationale Stad van Vrede en Recht” en zetel van allerlei instituties die de Rule-Based Order ondersteunen. De historische Vredesconferenties van Den Haag in 1899 en 1907 hebben ook de basis gelegd voor de ontwikkeling van internationale regels voor oorlogsvoering en conflictoplossing. Daarom zetelt het Internationaal Strafhof (ICC) in de stad, maar ook het hoofdkwartier van Europol, het Permanent Hof van Arbitrage (Permanent Court of Arbitration, PCA) (1899) dat faciliteert bij arbitrage in territoriale, verdrags- en andere internationale geschillen; het Internationaal Gerechtshof (International Court of Justice, ICJ), het voornaamste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties, gevestigd in het Vredespaleis; het Joegoslavië Tribunaal; het Speciaal Tribunaal voor Libanon (STL) etc. Zonder de Rule-Based Order zouden landen gemakkelijker kunnen overgaan tot protectionistische maatregelen, wat niet handig is met onze exportgerichte economie en de European (Digital) Single Market.
Kader voor economische welvaart, vrede en veiligheid
Dus het nieuws van de laatste maanden klinkt niet goed. De Rule-Based Order is fundamenteel voor de wijze waarop zowel Nederland als de Europese Unie opereren op het wereldtoneel. Zo bestaat er een kader voor economische welvaart, vrede en veiligheid, voor de bevordering van mensenrechten en democratie en voor de aanpak van grensoverschrijdende uitdagingen, zoals klimaatverandering en pandemieën.
In een tijdperk waarin informatie en technologie essentiële pijlers van de maatschappij vormen, is een goed functionerende staat meer dan ooit afhankelijk van een solide fundament dat bestaat uit zes cruciale componenten: normen, organisatie, proces, informatie, applicatie en technologie. Deze componenten vormen samen het raamwerk dat niet alleen de efficiëntie en effectiviteit van de overheid bepaalt, maar ook hoe goed een staat kan reageren op de snel veranderende eisen van een informatiemaatschappij. Normen, waaronder wetten, regelgeving, contracten en afspraken, vormen de ruggengraat van elke goed georganiseerde staat. Ze bieden duidelijke richtlijnen en verwachtingen voor zowel burgers als overheidsinstellingen, wat zorgt voor rechtszekerheid en vertrouwen.
De organisatiestructuur, met een duidelijk mandaat en hiërarchie, zorgt voor een geordende en efficiënte uitvoering van deze normen. Het proces, de vertaalde businesslogica, zorgt ervoor dat de activiteiten van de staat in overeenstemming zijn met haar doelstellingen, waardoor middelen op een effectieve en efficiënte manier worden ingezet. Informatie, bestaande uit brondata en hun producten, is de levensader van de informatie maatschappij. Een staat die deze informatie adequaat beheert, is beter in staat om beleidsbeslissingen te nemen op basis van feiten en analyses. De applicatie, of applicatielogica, speelt een cruciale rol bij het vertalen van deze informatie naar bruikbare systemen en diensten voor de burgers. Tot slot vormt technologie, de infrastructuur waarop alles draait, het platform dat al deze componenten met elkaar verbindt en operationaliseert.
Samen zorgen deze zes componenten voor een robuust en veerkrachtig kader dat essentieel is voor een goed functionerende staat in een informatie maatschappij. Ze stellen een staat in staat om effectief te navigeren door de uitdagingen en kansen die de digitale revolutie met zich meebrengt en om haar burgers op een effectieve, efficiënte en rechtvaardige manier te dienen.
Mits we een manier vinden om waarheid en recht te herdefiniëren: waarheid als een verifieerbare claim op een gepercipieerde werkelijkheid en recht als een helder dataconcept waarin van elke actor duidelijk is wat de rechten en plichten zijn binnen een bepaalde, beperkte specifieke context van toepassing. Dit lukt niet zonder Data Governance en aangezien we nog middenin het leerproces zitten hoe je Data Governance eigenlijk echt goed inricht, blijven we kwetsbaar voor desinformatie. We moeten blijven leren en desinformatie aan de kaak stellen.
