De uitdagingen van de datapolis
Zonder dat het al te veel opvalt, worden onze steden op dit moment ingrijpend verbouwd. Naast de fysieke infrastructuren in de stad ontstaat ongemerkt ook een digitale infrastructuur, die het mogelijk maakt data over van alles en nog wat vast te leggen.
De stad als datapolis, of als smart city, want al die data maken het mogelijk om slimme oplossingen te bedenken voor diverse stedelijke uitdagingen. Ook Nederlandse steden raken steeds meer in de ban van het ‘smart’-virus. De aandacht ligt in deze fase vooral bij de vraag hoe de ontwikkeling van een smart city het beste vorm kan krijgen. Zie de diverse bijdragen in deze uitgave. De vraag die veel minder wordt gesteld, is wat het straks betekent om een smart city te zijn. Besturen in de datapolis betekent namelijk niet alleen besturen van de polis, maar vooral ook besturen met data. Dit brengt interessante uitdagingen met zich mee. Om er een paar te noemen:
Ten eerste: wat zijn de gevolgen voor de informatiepositie van het bestuur? Steeds meer zullen bedrijven en burgers zelf data verzamelen en waardevolle inzichten ontwikkelen. Geluidssensoren rondom Schiphol en bevingssensoren in Groningen zijn al bekende voorbeelden. Ontstaat hiermee concurrentie voor het bestuur, of een bron voor co-creatie?
Vervolgens: wat zijn de gevolgen voor de invulling van publieke taken? Parkeerwachters zijn al een uitstervend soort door slimme vormen van parkeerbeheer, vuilcontainers geven zelf een signaal als ze vol zijn, en lantaarnpalen helpen met sfeerlicht uitgaanspubliek in toom te houden. Een smart city maakt fundamenteel andere modellen van dienstverlening mogelijk.
En ten derde: wat zijn de gevolgen voor de organisatie en het bestuur van de stad? Zien we de komende jaren de grote intocht van de datacrunchers, als die al zijn te vinden op de arbeidsmarkt? Gaan we getuige worden van de robotisering van het bestuur? Neem op Internet eens een kijkje bij het Rio Operations Center, een soort digitale control room voor de stad Rio de Janeiro. Automatisering van besluitvorming ligt dichterbij dan velen denken.
De overgang naar de datasamenleving is gaande. Steden moeten niet alleen nadenken over de wijze waarop deze omslag vorm krijgt, maar ook wat de betekenis is voor de eigen positie, dienstverlening en organisatie. Evert-Jan Mulder is Principal Consultant Smart City bij PBLQ
