Een goede klik

Met Arno, Arie, Michel, Hendrik en Heleen heb ik een klik. Mensen uit mijn werkende leven, die belangrijk zijn voor mij. In de samenwerking die ik met hen heb, doen we leuke dingen. Maar wat is dat nou eigenlijk: een klik? Ik heb het nooit bestudeerd, maar gedragswetenschappers zullen het ongetwijfeld kunnen duiden. Voor mij staat vast dat een persoonlijke klik de smeerolie van een mooie, ontspannen samenwerking is. Heb je een klik met een ander, dan is de kans dat je je kwetsbaar durft op te stellen groot. En zoiets schept verbinding, want ook de ander zal zich meer kwetsbaar durven tonen. Wederzijdse kwetsbaarheid schept verbinding. Fouten worden in zo’n verhouding minder snel en minder hard afgestraft.

Onlangs trad ik op als arbiter in een geschil tussen een opdrachtgever van een moeizaam verlopen ICT-project en een IT-leverancier. In de dikke pakketten papier, opgesteld door gereputeerde advocaten, werden over en weer stevige verwijten gepresenteerd. Onduidelijke specificaties, zwakke architectuur, gebrekkige acceptatiecriteria, uitloop in tijd, dubbelzinnige contractsbepalingen, te late betalingen, onvoldoende medewerking en wat dies meer zij. Een fors pakket van inhoudelijke klachten dus. Maar als je verder achter die werkelijkheid keek, zag je een ander, dieperliggend probleem: het klikte van meet af aan niet tussen de CIO van de opdrachtgever en de projectleider van de betrokken leverancier. De een stelde zich op als een angstige formalist, de ander handelde als een welwillende rommelaar. Twee werelden apart.

Een klik tussen de sleutelfiguren in een IT-project is lonend. Het bevordert het welslagen van het project. Niet zelden is een klik zelfs cruciaal voor succes. Je zou dan ook vermoeden dat een overheid die een nauwe samenwerking met een leverancier zoekt, op dat vlak eisen zou mogen stellen. Dat lijkt een open deur, maar de spelregels van de overheidsaanbestedingen gooien wat dat betreft roet in het eten. Dat blijkt onder meer uit een onlangs in februari gepubliceerde beslissing van de Commissie van Aanbestedingsexperts, de wettelijke bemiddelingsinstantie waar u met klachten over overheidsaanbestedingen terecht kunt. In die beslissing wordt geoordeeld dat de persoonlijke klik een te subjectief aanbestedingscriterium is en dat het gebruik daarvan leidt tot het risico van willekeur bij het vergeven van een overheidsopdracht. De kwade kans van favoritisme ligt dan, aldus de Commissie, op de loer.

Aanbestedingsjuristen zullen wellicht menen dat wie ruimte laat voor zoiets subjectiefs als de persoonlijke klik een bijl aan de wortel van de rechtsstaat en de beschaving zet. Het zal wel…. Wie de kracht en de verbinding van mooie open persoonlijke verhoudingen negeert, zet de deur open voor teleurstellingen, fiasco’s en conflicten. Het aanbestedingsrecht heeft daar echter geen oren naar.