Na tien jaar gaat er een strik om Ambtenaar 2.0, het platform voor de ambtenaar 2.0. Ooit begonnen als blogsite, groeide het uit tot een breed multimediaal platform. Maar de razendsnelle ontwikkelingen in de informatie-technologie vragen om een nieuwe beweging. "Ambtenaar 2.0 mag dan stoppen, het nadenken over vernieuwing houdt natuurlijk nooit op."
Beeld: Dreamstime
Met het opheffen van Ambtenaar 2.0, verdwijnt het platform waar ambtenaren 2.0 elkaar konden ontmoeten: de website, de social-media-accounts en de Ambtenaar 2.0 Dag. Na de tiende editie van die netwerkdag is het definitief afgelopen.
Met ruim 10.000 leden in de community is Ambtenaar 2.0 uitgegroeid tot een landelijk en internationaal bekend en gewaardeerd netwerk, waarin onderzocht en geleerd werd wat de ontwikkeling van het web 2.0 (het interactieve internet) betekent voor het functioneren van de overheid. Discussie en het samenbrengen van denkkracht leidde onder meer tot de ontwikkeling van de gedragsrichtlijn voor onlinecommunicatie; de totstandkoming van de ontmoetings- en samenwerkruimte Pleio; de zichtbaarheid aan de ambtenaar in het algemeen. En last but not least was Ambtenaar 2.0 pleitbezorger van de open overheid. Maar voor alles heeft Ambtenaar 2.0 bijgedragen aan het bewustzijn dat ambtenaren zich moeten verhouden tot informatietechnologie; een ontwikkeling die een enorm effect heeft op het functioneren van de overheid.
Andere vorm
Ondertussen gaan de ontwikkelingen in de informatietechnologie verder. Aan de ene kant is er het techno-optimisme: de kansen die robotisering biedt, de mogelijkheden om processen te verbeteren door data science, sensoren die het leven makkelijker maken, artificial intelligence, virtual reality. We hebben inmiddels allemaal weleens zo’n bruisende keynote speaker gehoord die ons de meest wonderlijke tech-ontwikkelingen laten zien. Maar daar zit ook een andere kant aan. Internetpionier Marleen Stikker verwoordde dat helder bij Zomergasten. Die andere, duistere kant gaat onder meer over privacy, over manipulatie en over waarden en normen.
Ook bij overheidsorganisaties is de nieuwsgierigheid naar nieuwe ontwikkelingen, met name naar de kansen ervan, aanwezig. Daar is niets mis mee. Integendeel. Ontdekken wat met informatietechnologie allemaal kan, is nodig om een goed beeld te krijgen van wat het is. Maar overheidsorganisaties zullen ook moeten investeren in de moeilijke vragen die daarbij horen: over de bescherming van burgers, maatschappelijke discussie over waarden en de rol van de overheid in deze discussies. En in al die dynamiek kan het gebeuren dat ambtenaren die hierin zorgvuldig willen opereren, onder de druk van het moeten innoveren sneller handelen dan goed is. Daar komt het ambtelijk vakmanschap om de hoek kijken. Hoe stevig sta je als ambtenaar in je rol? Zou dat niet hét thema moeten zijn voor de komende jaren?
Start en doorstart
Ambtenaar 2.0 startte in 2009 als een programma van de Rijksoverheid. Het wiegje stond bij het ministerie van LNV (CIO-office) en later werd het een onderdeel van het programma Vernieuwing Rijksdienst (ministerie van BZK). De boeken ‘Ambtenaar 2.0’, ‘Ambtenaar 2.0 Beta’ en ‘Wij, de overheid’ inspireerden ambtenaren om te zoeken naar innovatieve manieren om hun werk te doen. Met name de inzet van social media opende de weg om makkelijker met de samenleving te kunnen communiceren. In 2014 eindigde het rijksprogramma en ging het netwerk door. Leden bleven de behoefte houden om elkaar te ontmoeten. Eens per jaar gebeurde dat tijdens de Ambtenaar 2.0 Dag.
De naam Ambtenaar 2.0 was een knipoog naar web 2.0: het interactieve internet waarmee communicatie niet meer centraal te sturen is en iedereen kan bijdragen en met elkaar verbonden is. In z’n organisatievorm – dat van een netwerk, een zwerm – paste het perfect bij het onderzoek naar de betekenis van web 2.0.
Maar informatietechnologie is in een nieuwe fase gekomen en daar hoort een ander verhaal bij. Niet alleen het optimistisch kennis delen voor meer democratie en effectiever werken, maar ook aandacht voor de keerzijde: nepnieuws en privacykwesties. Dat vraagt om morele en ethische discussie, om een stevige positie van de overheid en dus om ambtelijk vakmanschap.
Een ander verhaal betekent ook een andere vorm. Wellicht kunnen we vast nadenken over de ingrediënten voor een nieuw netwerk. Zoals een veilige plek om dilemma’s te bespreken, de ontwikkeling van ambtelijk vakmanschap, combinaties maken met organisaties die al actief zijn op de verschillende aspecten van dit thema, gesprekken over waarden, over democratie en onderzoek naar de betekenis van nieuwe technologie voor functioneren van de overheid. Ambtenaar 2.0 mag dan stoppen, het nadenken over vernieuwing houdt natuurlijk nooit op.
Reacties
@martinlindner
“ambtenaar 2.0” war 2008 die erste community, der ich begegnete, die sich für eine digital transformierte öffentliche verwaltung einsetzt. der zeit weit voraus: jetzt geht es es in D(eutschland) erst langsam los.
(Twitter, 29 september 2018)Ronald van den Hoff, ondernemer, eigenaar Seats2Meet
‘Een baanbrekend initiatief van ambtenaren in een tijd dat zoiets echt nodig was!’
(Gastenboek Ambtenaar 2.0, september 2018)
Deze bijdrage is te vinden in iBestuur magazine 28. Download hier
