Er is veel geklaagd over het misbruik van de Wet openbaarheid van bestuur en de Wet hergebruik. Een register moet nu helpen om het misbruik te stoppen.
Om goed aan het publieke debat te kunnen deelnemen moet de burger geïnformeerd zijn. In een gedigitaliseerde wereld is dat goed te regelen. Ook wettelijk is dat goed geregeld. Toch onttrekt het openbaar bestuur zich vaak aan de maatschappelijke discussie door de burger niet de noodzakelijke gegevens te geven.
Soms is dat legitiem, maar vaak ook niet. De wet wordt dan met voeten getreden. Neem bijvoorbeeld een Wob-verzoek bij het OM. Ingediend in februari, een klacht in juni en een bezwaar in oktober. Natuurlijk wordt dat kennelijk gegrond verklaard met de belofte om op 30 november 2016 een besluit te nemen. En dat besluit … is er nog niet.
Register
Om dit misbruik beter in kaart te brengen begint Bigwobber.nl een Register van Wetsovertreders. In dit register worden goed gedocumenteerde zaken opgenomen van evidente wetsovertredingen. Dat kan zijn een overschrijding van de wettelijke termijn, het onterecht misbruik maken van uitzonderingen om zaken niet openbaar te maken, het niet op orde hebben van de archieven of obstructie waar de rechter een oordeel over heeft geveld.
Op die manier is inzichtelijk onder verantwoordelijkheid van welke bestuurder dit wetsmisbruik plaatsvindt. Welke partijen daarbij betrokken zijn, hoe dat misbruik vorm krijgt en hoe vaak dat verkeerd gaat. Zo’n vermelding zegt ook iets – maar niet alles – over de kwaliteit van bestuurders.
Wie dat gedrag herhaalt kan een bijzondere status krijgen. Na de derde vermelding volgt de ‘Three Strikes’-status, na tien keer de ‘Draaideur’-status en na 25 keer de ‘Totaal disrespect voor de wet’-status. Ieder moment krijgt natuurlijk prominent de aandacht.
Verbeteren
Het doel van het register is bestuurders uit te dagen het beter te doen. Uiteindelijk is het doel dat de wet weer gaat werken en dat we misbruik van de wet tegen gaan. Zo kunnen journalisten, politici en burgers gewoon geïnformeerd aan het debat meedoen.
Wie nu een verbeterprogramma start, krijgt een tijdelijke gedoogstatus van maximaal een jaar waar concrete verbeteringen worden doorgevoerd. Maar dan maken we wel afspraken. Iedere burger moet zich aan de wet houden. Dan verwachten we uiteindelijk dat ons bestuur dat ook doet.
