Europa’s ambitie: van digitale identiteit naar digitale wallet-ID

Lorena Boix Alonso, directeur Digitale Samenleving, Vertrouwen en Cyberbeveiliging van de Europese Commissie, schetste de eID ambities van Europa. De turbo gaat erop. Over twee jaar moet het eerste prototype van de ‘European Digital Identity Wallet’ live gaan en starten grootschalige pilots.

De eIDAS-verordening uit 2014 (acroniem voor ‘electronic Identification Authentication and Trust Services) heeft niet gebracht wat werd beoogd, erkent Boix Alonso. Slechts de helft van de EU-lidstaten slaagde erin een systeem op te tuigen voor elektronische identificatie tussen overheid en burger en van grensoverschrijdende transacties was amper sprake. Recente ontwikkelingen hebben de ambities nieuw leven ingeblazen: de coronacrisis heeft het gebruik van digitale inlogmiddelen doen verdubbelen. De grote schare vluchtelingen uit Oekraïne liet het evidente nut van een EID zien, doordat ze zich konden legitimeren via de ‘Diaa’-app van de overheid op hun telefoon.

Grootschalige pilots

De Europese Commissie zet de turbo erop. Oktober volgend jaar kan er een herziene eIDAS liggen, een jaar later moet het eerste prototype van de ‘European Digital Identity Wallet’ live gaan. Eind dit jaar wil de Commissie de eerste versie van de technische specificaties en standaarden publiceren. Dat is tevens het startsignaal van grootschalige pilots. De winnende consortia, waaronder ook Nederlandse bedrijven, worden binnenkort bekend gemaakt.

Certificering bedrijven

Nieuw is dat EU-burgers met hun wallet-ID in heel Europa niet alleen met overheden maar ook met gecertificeerde bedrijven zaken kunnen doen. Dat scheelt een hoop gedoe en is goed voor economische groei, redeneert de Commissie. Voor online transacties ontsluit de digitale portemonnee naast de juridische identiteit (zoals een ID-nummer) ook ‘attributen’, zoals leeftijd, inkomen, diploma’s en medische gegevens, bedoeld om de privacy te beschermen. Op die manier krijgen dienstaanbieders alleen de informatie te zien die voor hen relevant is.

Eenvoudig in gebruik en extreem veilig zijn de garanties die de Commissie de gebruikers van de wallet-ID mee wil geven. Nationale toezichthouders moeten hun ‘zegen’ geven over publieke en private dienstaanbieders, die zich na certificatie ‘qualified trust service provider’ mogen noemen. Dat regelt de herziene eIDAS. Brussel streeft naar het hoogste beveiligingsniveau (‘level high’). Al kunnen vooralsnog maar weinig organisaties hieraan voldoen, aldus Boix Alonso.

Big Tech

Interoperabiliteit in de gehele EU van de door Brussel en de EU-landen zelf gebouwde technologie is beslist een uitdaging, geeft ze toe. Punt van aandacht is de rol van de Big Techplatforms, die al wallet-ID’s uitgeven. In een aantal Amerikaanse staten staan daar officiële rij- en ID-bewijzen in. Mocht een EU-lidstaat daar ook toe over willen gaan, merkt Boix Alonso op, dan zal de Commissie daar niet voor gaan liggen. Zaak is wel dat deze data te allen tijde in handen van de overheid blijven.

Vrijwillig

Ze verwacht de wantrouwende burger mee te krijgen door te blijven hameren op de vruchten van online dienstverlening. Aanbieders moeten zelf laten zien dat ze aan de regels voldoen. Het gebruik van de wallet-app blijft vrijwillig. Wel is het verplicht dat een lidstaat een wallet-ID aanbiedt, en er zullen veel burgers zijn die de wallet-app gaan gebruiken, voorziet Boix Alonso.