Biedt de 'nieuwe' koers van Facebook overheden een kans om burgers weer digitale veiligheid te verschaffen?
In een blog van 6 maart schrijft Mark Zuckerberg, de baas van Facebook, dat hij zijn platform wil ombouwen van een stadsplein tot een woonkamer, “omdat wij niet alleen maar open willen communiceren, maar steeds meer behoefte hebben aan privé connecties”.
Aan cynische commentaren geen gebrek, en ook Zuckerberg zelf onderkent dat: “Ik begrijp (schrijft hij) dat veel mensen niet geloven dat Facebook zelfs maar een op privacy gefocust platform zou wíllen bouwen, omdat wij eerlijk gezegd, op dit moment geen sterke reputatie hebben als het gaat om het bouwen van privacy beschermende dienstverlening.” Maar, zo voegt hij er aan toe: “Wij hebben herhaaldelijk laten zien dat wij ons kunnen ontwikkelen om diensten te bouwen die mensen écht willen”.
Nu is Facebook niet alleen een voorbeeld van succesvol ondernemerschap, maar ook van het falen van de overheid. Zeker in Europa hadden wij natuurlijk nooit mogen toestaan dat zoveel ondernemingen er met onze identiteit vandoor gingen. De nationale en Europese overheden hadden ons tegen onze eigen gemakzucht moeten beschermen. Dan was al het terugvechten met boetes en regels niet nodig geweest. Zeker in Nederland geldt dat wij het misbruik van onze persoonsgegevens hadden kunnen voorkomen als wij na 2001 een digitaal kluisje hadden geïmplementeerd conform de voorstellen van de commissie Modernisering GBA (2001). Dan had Facebook ons vanaf 2004 om toestemming moeten vragen (en eventueel moeten betalen) voor alles wat zij sindsdien met onze gegevens hadden gewild.
Met de nieuwe voorstellen van Facebook ontstaat er een nieuw momentum om ons persoonlijk gegevensgebruik terug te pakken. In aanvulling op de mogelijkheden van de AGV zouden gemeenten er goed aan doen een privacyplatform te ontwikkelen waar wij ons thuis kunnen voelen en dat wij volledig kunnen overzien en controleren. Publieke sociale netwerken zullen blijven bestaan en groeien volgens de Facebook-oprichter, maar nu mensen steeds meer privé willen communiceren ziet hij een kans om een simpeler (?) platform te bouwen waarvan de focus op privacy ligt. Ik zou denken dat dat in de Nederlandse verhoudingen een kans is voor de (lokale) overheid om de burgers weer (digitale) veiligheid en zekerheid te verschaffen.
De vernieuwde ‘geloofsbelijdenis’ van Zuckerberg zou niet misstaan in een Collegeprogramma: “Ik geloof dat de toekomst van communicatie meer en meer zal verschuiven naar privé en versleutelde diensten, waarbij mensen er op kunnen vertrouwen dat wat ze tegen elkaar zeggen beveilgd blijft en dat hun berichten en content niet voor eeuwig zullen blijven plakken.”
Ook zijn uitgangspunten voor de bouw van zo’n simpeler platform zijn leenbaar:
Privé uitwisselingen: Mensen hebben recht op simpele, intieme webplekken waar zij een heldere controle hebben op wie er met hen kan communiceren en vertrouwen dat niemand anders kan benaderen wat zij delen.
Versleuteling: De privé communicaties moeten zeker zijn. Versleuteling van-begin-tot-eind voorkomt dat wie dan ook kan zien wat mensen delen met behulp van de diensten van Facebook (“including us”, zegt Zuckerberg) of in onze voorstelling : de (lokale) overheid.
Vermindering van bewaartijd: Mensen moeten zichzelf kunnen zijn en er op kunnen vertrouwen dat ze niet later teruggepakt worden op wat ze gedeeld hebben. Facebook ( i.c. de (lokale)overheid zal berichten of verhalen niet langer bewaren dan nodig voor het verlenen van de dienst of de wens van de gebruiker.
Veiligheid: Mensen moeten kunnen verwachten dat alles er aan gedaan zal worden om de dienstverlening veilig te laten zijn binnen de grenzen van wat mogelijk is binnen een versleutelde dienstverlening.
Uitwisselbaarheid: Mensen zouden in staat moeten zijn om elke app te gebruiken voor het bereiken van hun vrienden en om makkelijk en veilig te communiceren over netwerken. (Hier bedoelt Zuckerberg waarschijnlijk binnen een Facebook-omgeving, een extra uitdaging voor de (lokale) overheid om dat te verbreden.
Zekerheid van gegevensopslag: Mensen mogen verwachten dat we geen gevoelige gegevens zullen opslaan in landen die een zwakke reputatie hebben op het gebied van de mensenrechten als privacy, meningsvrijheid teneinde data te beschermen tegen oneigenlijk inzages.
Deze uitgangspunten werkt Zuckerberg verder uit en hij geeft ook nog aan daarbij open en transparant te willen werken: niet achter gesloten deuren.
Je kunt je voorstellen dat er veel kritiek, scepsis en waarschuwingen los zijn gekomen. Daarover een volgende keer. Levert mijn idee dat gemeenten dit momentum op zouden moeten pakken reacties op, dan hoor ik dat graag!
Henk Bos is raadslid voor GroenLinks in de gemeente Midden-Groningen
