Hand in hand versnellen

Het lijkt erop dat de digitalisering bij de overheid in een versnelling komt. Op weg naar een nieuw kabinet ligt er een stevig Digiprogramma, dat in grote eensgezindheid in het Nationaal Beraad is vastgesteld. Het interbestuurlijk overleg werkt goed uit; regieraden op de verschillende thema’s van de digitale overheid zorgen voor samenhang.

En hoewel aan verschillende tafels wordt gewerkt aan verdere ambities die het nieuwe kabinet kan oppakken, worden steeds weer verbindingen gemaakt. Het besef dat digitale dienstverlening en nationale digitale infrastructuur om een gezamenlijke aanpak vragen is ook het uitgangspunt en de opdracht van de studiegroep, die de SG van BZK samen met mij trekt. Ondertussen die voortdurende versnelling van digitale ontwikkelingen.

Meer dan 50 procent van alle contact tussen inwoners en bedrijfsleven enerzijds en de overheid anderzijds verloopt al digitaal. Er wordt gewerkt aan bijvoorbeeld het digitaal aanvragen van paspoorten; de eerste gemeenten experimenteren daar nu mee. Zeker is dat er in hoog tempo meer dienstverlening digitaal zal worden aangeboden. Het is zaak om de werkprocessen van betrokken overheidsorganen hierop aan te passen om zo winst te maken in tijd en geld. Tijdens de presentatie van een aantal experimenten met de blockchain-technologie klonk een mooie belofte door. Er is veel enthousiasme om data-analytics uit te bouwen en in te zetten bij het beleid. Naast het topsectorenbeleid zijn er bij EZ initiatieven om internet en digitalisering veel meer in te zetten om de Nederlandse economie te stimuleren. Na de eerste aarzelingen zie je in verkiezingsprogramma’s het besef doorklinken, dat er een sturende bewindspersoon in het nieuwe kabinet moet komen met (!) budget. Ook in de Tweede Kamer is opnieuw op bundeling van middelen en het aantrekken van kennis binnen de overheid aangedrongen.

De omslag van de wereld van een paar nerds, die weet hebben van digitalisering, naar een wereld waarin ieder erkent dat het hier gaat om een fundamentele verandering in de hele samenleving, is zich snel aan het voltrekken. Dat het ‘nooit af’ is weten we, maar dat er ook in de democratie pogingen worden gedaan (op veel verschillende manieren overigens) om daarbij de besluitvormingsprocessen te digitaliseren is fascinerend. Of we politici moeten veranderen in digitale vox populi gaat dan misschien wat te ver. Maar internetstemmen, waarbij je je stem in de loop van de verkiezingsdag kunt aanpassen, is dichterbij dan je denkt. Dat we ondertussen nog hard moeten werken aan vertrouwen in de wijze waarop de overheid de uitdagingen oppakt, is voor iedereen duidelijk. Dat vertrouwen is de sleutel voor de verdere ontwikkeling van de digitale overheid. Hoe transparant zijn we, hoe veilig, hoe respecteren we ieders privacy? Die vragen zullen in de komende tijd leidend zijn voor allen, die met de nationale digitale infrastructuur bezig zijn. Hand in hand met die versnelling, die zo kenmerkend is voor deze tijd.