Heronderzoek verkiezingsprogramma’s: ze zijn nog steeds niet toegankelijk
Twee weken na publicatie van het onderzoek naar de toegankelijkheid van partijprogramma’s en oproepen om deze te verbeteren, heeft nog geen enkele partij haar programma toegankelijk gemaakt. Sterker nog: sommige programma’s zijn er zelfs op achteruitgegaan. De partijen zijn geïnformeerd over de problemen en konden het volledige onderzoek raadplegen.
Twee weken geleden publiceerde iBestuur het artikel ‘Geen enkele politieke partij heeft een toegankelijk partijprogramma (pdf)‘. De politieke partijen zijn geïnformeerd over de bevindingen. Ze ontvingen links naar de resultaten van het onderzoek naar hun specifieke verkiezingsprogramma en naar advies over toegankelijkheid. Deze informatie is vrij beschikbaar.
Heronderzoek: zijn er verbeteringen?
In een democratie hoort iedere kiezer zich te kunnen verdiepen in partijvisies en -plannen voor het land. Je moet zelfstandig het volledige programma kunnen raadplegen. Heronderzoek laat zien dat geen enkele partij haar programma toegankelijk heeft gemaakt. Naast kleine verbeteringen zijn er zelfs nieuwe toegankelijkheidsproblemen bijgekomen. Partijen begrijpen digitale toegankelijkheid niet of onvoldoende en nemen niet de juiste stappen. Het probleem is op te lossen voor minder dan 20 cent per kiezer en het toegankelijk maken van een pdf hoeft geen dagen te duren. Met nog negen dagen tot de verkiezingen is de oproep duidelijk: zorg dat iedereen kan meedoen. Voor 2,8 miljoen kiesgerechtigden met een functiebeperking is toegankelijkheid het verschil tussen wel of niet even goed geïnformeerd kunnen worden.
Partijen handelen niet inclusief
Verschillende partijen schrijven in hun programma’s over inclusie en gelijke kansen. Door hun eigen programma niet toegankelijk te maken, spreken ze hun eigen waarden tegen. Als je het belang ziet van een inclusieve samenleving maak toegankelijkheid dan standaard in je organisatie. Zo kunnen 2,8 miljoen kiesgerechtigden de volledige informatie waarop ze hun stem moeten baseren raadplegen als ze dat willen.
Beloftes niet nagekomen
Drie politieke partijen gaven na het eerste onderzoek aan toegankelijkheid belangrijk te vinden en beter te willen doen: GroenLinks/PvdA, Partij voor de Dieren en Vrede voor Dieren. Ze konden precies zien wat er mis was met hun programma en hoe dit op te lossen. Toch heeft geen van deze partijen een volledig toegankelijk programma gepubliceerd.
- GroenLinks/PvdA is de enige partij die alleen verbeteringen doorvoerde. Het programma heeft nu een beschrijvende documenttitel, de juiste taalinstelling (Nederlands in plaats van Engels) en bladwijzers voor navigatie. Maar de pdf voldoet nog steeds niet aan de standaarden WCAG 2.1 en PDF/UA. Niet alle informatie is getagd, decoratieve elementen worden in de inhoud getoond, citaten zijn verkeerd opgemaakt, de koppenstructuur klopt niet en er zijn contrastproblemen. Dit zijn fouten die met goed testen eenvoudig te detecteren zijn.
- De Partij voor de Dieren liet weten bezig te zijn met verbeteringen en legde een nieuwe versie voor waarop feedback is gegeven. Die nieuwe versie staat echter nog niet online. De oude, ontoegankelijke versie is nog steeds beschikbaar.
- Vrede voor Dieren bracht wel een nieuwe versie uit met twee kleine verbeteringen: een beschrijvende documenttitel en de juiste taalinstelling. Maar de nieuwe versie is paradoxaal genoeg ontoegankelijker dan de vorige. De inhoud bestaat nu uit afbeeldingen van tekst zonder daadwerkelijke tekst. De pdf is niet getagd.
Partijprogramma’s verslechteren
Het meest opvallende resultaat: sommige partijprogramma’s zijn er zelfs op achteruitgegaan. Het programma van D66 had de taal ingesteld op Nederlands, maar dat staat nu op Engels. Daardoor kiest een schermlezer een Engelstalige stem die het Nederlandse document als Engels probeert uit te spreken. Ook wordt de weergave in braille Engelstalig, wat kan leiden tot de onjuiste weergave van tekens.
Ook het partijprogramma van Vrede voor Dieren is dus minder toegankelijk geworden.
Het probleem wordt niet begrepen
Uit reacties van partijen blijkt veel verwarring over digitale toegankelijkheid. Het wordt verward met leesbeperkingen. Partijen denken dat het probleem opgelost is met een samenvatting in begrijpelijke taal, een gesproken versie, braille of gebarentaal. Daar worden ook energie, moeite en middelen ingestoken. Maar, dit mist het punt volledig. Een versie in braille, een video met gebarentaal of een samenvatting in eenvoudige taal kunnen mooie aanvullingen zijn. Maar als de volledige versie ontoegankelijk is voor een veel grotere groep mensen, worden mensen ongelijk behandeld. Bovendien zie ik diverse samenvattingen in eenvoudige taal in een ontoegankelijke pdf. Beperkte informatie wordt dan ook nog ontoegankelijk aangeboden.
Gelijke behandeling
Digitale toegankelijkheid gaat over gelijke toegang voor mensen met een motorische, auditieve, visuele of cognitieve beperking. Het antwoord daarop is niet begrijpelijke taal. En een samenvatting is niet de originele tekst waar iedereen die dat wil toegang tot moet hebben. Het gaat om democratie. Mensen met een functiebeperking moeten het volledige partijprogramma zelfstandig, ongefilterd, onvervormd en gelijktijdig kunnen raadplegen. Dat moet standaard zijn. Als je erom moet vragen, is het niet toegankelijk.
Bewust onbekwaam, maar nauwelijks actie
De onderzoeksresultaten zijn gedeeld met de politieke partijen, inclusief links naar bevindingen en advies over hun specifieke partijprogramma. Deze informatie is vrij beschikbaar.
Bij alle partijen is gekeken of er een nieuwe versie van het programma online staat. Een aantal partijen publiceerde inderdaad een nieuwe versie. Daar zijn echter geen verbeteringen in toegankelijkheid op aangetroffen. De overige partijen hebben hetzelfde programma met dezelfde toegankelijkheidsproblemen online staan. Bij slechts van 3 de 26 partijen weet ik dat ze verbetering willen. De overige partijen laten dat (nog) niet zien, maar zijn wel geïnformeerd.
Een onzichtbare productiefout met discriminatie tot gevolg
Een ontoegankelijke pdf is een onzichtbare productiefout met discriminatie tot gevolg. Vergelijkbaar met een officieel document vol taalfouten: onbruikbaar en onacceptabel. Niemand publiceert dat. Voor een correcte tekst zorg je dat iemand met die kennis ernaar kijkt. Voor toegankelijkheid geldt hetzelfde. Er zijn trainingen om die kennis in je organisatie te krijgen, testtools om te controleren, en duidelijke standaarden om aan te voldoen. Moet er op korte termijn iets geregeld worden? Dan kan het ook uitbesteed worden. Het is oplosbaar. Toch gebeurt het niet. Teksten worden geredigeerd. Toegankelijkheidsfouten die miljoenen mensen uitsluiten, blijven staan. Het is doorgaans onbedoeld, maar het blijft discriminatie. En dat kan juist niet in een democratie.
Maak toegankelijkheid standaard
Er zijn nog acht dagen tot de verkiezingen. Het probleem is oplosbaar en hoeft geen dagen te duren. De informatie over wat er mis is en hoe het op te lossen ligt al klaar. Politieke partijen kunnen hun verkiezingsprogramma’s nu toegankelijk maken. Maar het moet niet bij deze verkiezingen blijven. Maak toegankelijkheid standaard in jullie organisatie. Zorg voor training, voor testtools, voor processen die waarborgen dat toegankelijkheid vanaf het begin wordt meegenomen. Niet als nagedachte, maar als vanzelfsprekendheid. Zodat bij elk nieuw document, bij elke publicatie toegankelijkheid standaard op orde is. Laat zien dat jullie waarden over inclusie en gelijke kansen meer zijn dan woorden. Zorg dat 2,8 miljoen kiesgerechtigden met een functiebeperking zich even goed kunnen informeren als iedere andere kiezer. Dat is nodig in een democratie.
Klik HIER voor meer informatie en data
Lees ook:
