“Corona heeft blootgelegd wat feitelijk al aan de gang was. De digitale wereld valt steeds meer samen met de echte wereld. Het is een horizontale informatiesamenleving met een rijkdom aan samenwerkingsvormen door alle lagen van de samenleving. Corona heeft het digitale ecosysteem een boost gegeven. De aanpak van leren en proberen moeten we vasthouden.”
Screenshots van het debat. Screenshot links: Raymond Knops. Op het beeld rechtsboven van links af: Jan van Ginkel, Marcel Thaens en Franc Weerwind.
Zo duidt concerndirecteur Jan van Ginkel van de provincie Zuid-Holland het manifest Dichterbij door Digitalisering. Het ministerie van BZK en de VNG schetsen daarin hoe de digitale overheid eruit kan zien na corona. Het document gaat over digitale inclusie, digitale dienstverlening, veiligheid van de digitale infrastructuur, gebruik van data en privacy, en digitaal werkgeverschap. Van Ginkel wil met de provincie graag meedoen en het manifest omzetten in ‘realisatiekracht’.
Staatssecretaris Raymond Knops hoopte al dat meer partijen zich zouden aansluiten. “Dit past in de moderne manier van werken, snel handelen en gaandeweg uitbouwen. Publieke waarden staan op het spel, we willen sturen, niet achter de techniek aanlopen.”
Sturen op big tech
Werken met data is noodzakelijk om tot betere antwoorden te komen op maatschappelijke vragen. Maar burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens in goede handen zijn, en ze moeten zelf eigenaar zijn van deze data. Dit vereist veilige digitale infrastructuur, maar die wordt veelal beheerd door grote technologiebedrijven. De overheid wil zijn toezichthoudende rol op deze bedrijven versterken. Knops en Van Ginkel discussiëren erover met voorzitter Frank Weerwind van de VNG-commissie Informatiesamenleving onder leiding van CIO Marcel Thaens van de provincie Noord-Brabant. De laatste zegt: “We hebben het hier al zo lang over, waarom zou het nu wel lukken?”
Van Ginkel denkt dat het in het tijdperk na corona beter zal gaan om te werken langs de lijnen van maatschappelijke noodzaak en vanuit een gezamenlijke energie, en niet langs bureaucratische lijnen. Weerwind ziet dit in de praktijk al gebeuren. Het samen organiseren door gemeenten heeft een grote vlucht genomen. “Als je er samen over nadenkt kom je ver, ook als je samenwerkt aan het beschermen van publieke waarden.” Digitale inclusie is één van die publieke waarden. Iedereen moet kunnen meedoen. Knops vermeldt dat meer dan dertig bedrijven en organisaties daarvoor activiteiten opzetten in de Alliantie Digitaal Samenleven.
Fouten maken
Staan publieke waarden, bijvoorbeeld privacy, op gespannen voet met flexibiliteit, vraagt moderator Thaens. Er wordt veel geklaagd over de AVG. Van Ginkel denkt dat het meevalt. “Je moet beginnen bij de ruimte en niet bij de regels. Als je iets gaat maken, kun je veiligheid meenemen als ontwerpcriterium. In de praktijk blijkt dit goed te werken.” Knops onderschrijft het. “Als je geen fouten kunt maken, kom je niet vooruit. Zo is de corona-app niet perfect, maar wel een voorbeeld van hoe je onder druk iets voor elkaar kunt krijgen. Met lef, door aan de gang te gaan, zonder dat er eerst stukken zijn geschreven.”
Een uitgebreide terugblik (inclusief foto’s en video’s) is te vinden op de website van het iBestuur Congres
