Inwerkingtreding WGS drie maanden later dan gepland
De controversiële Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS) treedt niet per 1 januari a.s. in werking, maar pas op 1 maart 2025. Onder deze wet kunnen bepaalde Nederlandse overheidsinstanties en private partijen – in onder andere de strijd tegen de criminaliteit – persoonsgegevens uitwisselen.
De wet zelf is in juni 2024 gepubliceerd in Staatsblad 2024, 198, hierin wordt gesproken over een inwerkingtreding van 1 januari 2025. Het Besluit gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden is 29 november gepubliceerd in Staatsblad 2024, 380. Dit besluit regelt ook de inwerkingtreding, die nu staat op 1 maart 2025.
Vier samenwerkingsverbanden
De Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS) regelt onder welke voorwaarden informatie kan worden verwerkt binnen vier bestaande samenwerkingsverbanden op het terrein van zorg en veiligheid, in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en in de aanpak van witwassen en crimineel vermogen. Het gaat om de Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVH’s), de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC’s), het Financieel Expertisecentrum (FEC) en de Infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (iCOV).
Veel weerstand
In de afgelopen klonk felle kritiek over deze wet. Tegenstanders noemen de wet een ‘Super SyRI’, verwijzend naar het Systeem Risico Indicatie (SyRI) dat door de rechter werd verboden. Volgens hen komt de WGS neer op het uitgooien van een sleepnet over allerlei bijeengevoegde data in de hoop dat je wat tegenkomt. Stichting Privacy First sprak van een ‘Big Brother-wet’ die een gevaarlijk recept kon gaan worden voor reeks nieuwe toeslagenaffaires’. Vorig jaar november riep de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) de Eerste Kamer nog op om de WGS in de voorgestelde vorm niet aan te nemen. De Kamer stemde toch in met de wet, maar wel met een aanpassing.
Nieuwe samenwerkingsverbanden
In het oorspronkelijk wetsvoorstel stond dat een nieuw samenwerkingsverband per AMvB kon worden toegevoegd door een minister, zonder tussenkomst van de Tweede en Eerste Kamer. De AP adviseerde deze mogelijkheid om nieuwe samenwerkingsverbanden te regelen te schrappen. Ook de Afdeling advisering van de Raad van State vond regeling op het niveau van een AMvB te laag. Per novelle is geregeld dat er alleen blijvend een nieuw samenwerkingsverband kan worden toegevoegd als het parlement daarmee instemt (Staatsblad 204, 254). Alleen in spoedsituaties kan dit in eerste instantie nog bij AMvB.
Lees ook:
