Als het gaat om de Omgevingswet is het kraakhelder. Focus aanbrengen betekent keuzes maken. Dit doen we wel en dat niet meer. Dat is wat ons na de vakantie te doen staat.
Dat juni ook. Met zijn overdaad aan bijeenkomsten, congressen en vergaderingen. Met zijn feestjes, avondvierdaagse en tot overmaat nog het onverwachte, veel te late uithangen op een zomers terras. Tijd voor reflectie. Een avond vroeg onder de knisperende lakens in een vers verschoond bed, de kussens lekker opgeschud.
Waar staan we nu, aan de vooravond van de vakantie? Hoe gaan we straks verder? De afgelopen tijd was onmiskenbaar de opmaat naar een nieuwe fase, een die vraagt om een andere versnelling. Duizend bloeiende bloemen veranderen gestaag in een roadmap, targets en deadlines. We moeten focussen, concreet en praktisch worden. Voor je het weet, is het 2021. Medio volgend jaar komt de landelijke voorziening van het DSO beschikbaar, hopelijk gaan we als gemeenten massaal aan de slag om erop aan te sluiten. Gemeenten ontwikkelen zelf het eigen, lokale deel. De VNG en VNG Realisatie ondersteunen de collectieve voorzieningen. Zoals specificaties voor het plan- en vergunningensysteem, een samenwerkingsruimte, toepasbare regels en vragenbomen. Samen Organiseren! Concrete resultaten moeten er voor het eind van dit jaar zijn, anders krijgen gemeenten en leveranciers de systemen niet meer op tijd aangepast. Steeds meer voel ik de druk van 2021.
Ook gemeenten willen concreet worden en focussen. De concept-roadmap Invoering Omgevingswet die we onlangs hebben verspreid, is goed gevallen. ‘Ik gebruik hem om de organisatie te laten zien dat we werken aan de goede dingen, en als richtsnoer voor wat we nog te doen hebben,’ vertelde een programmamanager laatst. Ook in onze eigen programmaorganisatie geeft de roadmap overzicht en richting aan ons handelen. Discussie geeft hij ook. Moet de opzet niet anders? Meer details, meer mijlpalen? Of juist minder? Is het een instrument voor een samenhang, voor voortgang of voor planning? Het zijn allemaal relevante vragen en opmerkingen vanuit ieders perspectief. Maar we gaan het niet verder perfectioneren. We doen het ermee zo. Al dubbelchecken we deze zomer de inhoud en gaan we verdiepen en uitwerken. Met grote en kleinere gemeenten, met koplopers en volgers. We werken in en vanuit de praktijk.
Het gaat bijvoorbeeld om het harmoniseren van begrippen. Welke moeten het eerst worden gedaan, bezien vanuit de topactiviteiten? Hoe is de verbinding met de regels in een omgevingsplan? Wat is de precieze samenhang tussen serviceformules, topactiviteiten, toepasbare regels en vragenbomen? Welke informatie van gemeenten en omgevingsdiensten willen we ontsluiten via het DSO-LV en hoe kun je straks een vergunning verlenen binnen acht weken, in plaats van 26?
We weten wat ons te doen staat. Focus aanbrengen betekent keuzes maken. Dit doen we wel, en dat niet meer. Het is niet leuk voor mensen die iets moeten loslaten. Maar het is wat ons na de vakantie te doen staat. Het vraagt in de programmaorganisatie een andere manier van organiseren. Een vers bedje, de kussens opgeschud.
Eventjes ontkoppelen in de vakantie en dan – huppakee – opschakelen. Ik voel de spanning, want de lelijke achterkant van focus is blikvernauwing. De kunst is om af en toe uit de waan van de dag te stappen. Intervisie, een kijkje in andermans keuken, een masterclass, een leerkring of gewoon wat tijd voor reflectie. Geregeld bewust rust en afstand inbouwen. Juist dat geeft de scherpte om 2021, dat hijgt in je nek, te snel af te zijn.
Kristel Lammers is bestuurskundige, veranderkundige en programmamanager Omgevingswet bij de VNG.
Deze bijdrage werd eerder geplaatst op de website van de VNG
