Laten we stoppen met slachtofferschap en vechten voor democratie

De inauguratie van Donald Trump was een confrontatie. Na elke provocerende maatregel die de president aankondigde (noodtoestand; drill, baby, drill; twee geslachten; Golf van Amerika) applaudisseerde de zaal vol overgave. Inclusief de prominent aanwezige tech-miljardairs Musk, Zuckerberg, Bezos en Pichai. Het is een zorgwekkende situatie. Dat het samenspel tussen oligarchen en autocraten de internationale rechtsorde doet wankelen en de democratie bedreigt, moge inmiddels duidelijk zijn. We kunnen er van alles van vinden maar de vraag is vooral wat we kunnen doen.

Ik denk dit:

Stoppen met slachtofferschap. Klaagzangen en bezweringsformules zijn uitingen van machteloosheid. Het is wat het is. De wereld verandert en wie blijft hangen in het verleden, verliest terrein. Zoals we deze eeuw hebben gezien. Veiligheid is niet langer vanzelfsprekend dus zullen we ons weerbaar en veerkrachtig moeten tonen.

Vechten voor de democratie. Hoe omslachtig soms ook, deze biedt burgers de beste kans op welvaart, bestaanszekerheid en vrijheid. Nu dictators en populisten dit zwaar bevochten systeem ontwrichten, moet iedere democraat actief strijden voor zijn principes, idealen en instituties (rechtspraak, wetenschap, adviesorganen, media, ngo’s). Wegkijken, schouderophalen en afwachten zijn geen opties meer.

Geopolitiek in dienst van ethiek stellen. We kunnen onze waarden alleen verdedigen als we sterk genoeg staan. Innoveren is daarom belangrijker dan reguleren. Ondernemerschap, wendbaarheid en concurrentiekracht bepalen wie de toon zet. Zonder eigen tech-industrie zijn we afhankelijk en hebben we weinig te vertellen in de wereld.

De Europese krachten bundelen. Bedrijven, ondernemers, geldschieters, onderzoekers, techneuten en overheden moeten gezamenlijk investeren in digitale technologie. We hebben de kennis en kunde in huis om onze eigen zeekabels, AI-fabrieken, supercomputers, cloud-systemen, data-campussen, digitale platforms en softwarepakketten te realiseren.

Hartverwarmende politiek bedrijven. Gematigde partijen reageren rationeel-defensief op de maatschappelijke onvrede en onzekerheid. Maar kiezers hebben liever retorische populisten die problemen aanvoelen dan redelijke technocraten die problemen uitleggen. Nuance en realisme zijn nodig maar dat betekent niet dat je moet kiezen voor angstige standpunten en afstandelijke beleidstaal. Toon lef, maak keuzes en vertel het vol vuur. De weg van de onderbuik naar het hoofd loopt via het hart.

Verantwoordelijk burgerschap tonen. Het gaat steeds meer over individuele vrijheid en rechten, het gaat steeds minder over gezamenlijke verantwoordelijkheden en plichten. Men wil alles kunnen zeggen, zonder zich in te hoeven houden. Met deze egocentrische instelling beschadigen we de samenleving. Iedere burger kan een bijdrage leveren. Door zich te verplaatsen in de ander, door zich te verdiepen in de politiek en door te vertrekken van giftige platforms als X, Facebook, Instagram en TikTok.