Microsoft start charmeoffensief richting EU
In Europa bestaan grote zorgen over de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven en de grilligheid van president Trump. Microsoft voelt de druk en probeert zijn Europese klanten, waaronder veel Nederlandse overheidsorganisaties, gerust te stellen met een aantal beloftes. Vorige week ontving Art de Blaauw, directeur CIO Rijk, een delegatie van Microsoft, onder leiding van president en vice-voorzitter Brad Smith.
Zo belooft het bedrijf dat het de toegang tot zijn (cloud)diensten zal beschermen tegen acties van de Amerikaanse overheid. Zelfs het voor de rechter slepen van de regering-Trump sluit Microsoft niet uit, mocht dat in het uiterste geval nodig zijn, zei topman Brad Smith volgens onder meer The Financial Times. Smith, tevens topadvocaat bij het bedrijf, deed zijn uitspraken woensdag in Brussel. ‘We moeten als bedrijf digitale stabiliteit bieden in tijden van geopolitieke wisselvalligheid’, sprak hij verder. ‘Europa kan op ons rekenen.’
Smith zag hoe Europese leiders verbijsterd waren toen president Trump tijdelijk het delen van militaire inlichtingen met Oekraïne opschortte – waardoor ook Europa beseft dat zoiets ook kan gebeuren met de digitale infrastructuur en clouddienstverlening. Je weet het immers maar nooit, met het onvoorspelbare Witte Huis.
In het gesprek met Art de Blaauw stond het vraagstuk van digitale soevereiniteit uiteraard centraal. Op LinkedIn geeft de Blaauw aan dat het hem opviel dat er in Washington D.C. mogelijk onvoldoende besef is van de sterke nadruk die de EU op dit thema legt.
Datacenters
Smith deed in de Belgische hoofdstad nog een aantal andere beloftes aan Europese partners. Een daarvan is dat de clouddiensten op dit continent onder toezicht worden gesteld van een Europese raad van bestuur en deze te laten opereren onder Europees recht. Verder wil Microsoft de komende twee jaar de capaciteit van datacenters in Europa versterken met een groei van 40 procent.
Volgens Smith gaat het bij deze investering om ‘tientallen miljarden dollars’ per jaar. Microsoft wijst bovendien een aantal Europese partners aan met wie het bedrijf ‘noodvoorzieningen’ zal delen. Dat soort noodoplossingen kunnen worden opgezet in het geval dat Microsoft wordt verboden om zijn diensten in Europa aan te bieden. En het techbdrijf gaat back-ups van zijn code opslaan op een veilige plek in Zwitserland – geen lidstaat van de EU. Een teken aan de wand dat ook Microsoft het niet helemaal vertrouwt.
Kritische reacties
De gedane beloftes leiden ook tot kritische reacties. Zo zegt techexpert en fervent voorstander van een Rijkscloud Bert Hubert op Linkedin: ‘Voor zover ik kan nagaan, staat er niets nieuws in. Geen nieuwe nuttige bescherming, geen garanties. (…) Het verhaal dient vooral als een herinnering aan hoe bezorgd we allemaal zouden moeten zijn over het baseren van onze regeringen en samenlevingen op bedrijven ver weg, onder twijfelachtige juridische regimes.’
Roland van der Heijden van de gemeente Rotterdam schrijft op LinkedIn: ‘Benieuwd in hoeverre MS bij wil dragen aan echte ‘autonomie (en interoperabiliteit!) voor EU, individuele landen en individuele burgers (en organisaties), of blijft er een achterdeurtje?’ En Wim Hoekstra, CIO adviseur bij de lokale overheid: ‘Toch is er maar 1 decreet van Trump nodig om de dienstverlening van bedrijven als Microsoft aan EU klanten te staken. ATB bank ging binnen 2 weken failliet, ICC betaalde 3 maanden salaris vooruit om continuïteit te borgen. Ondanks de ongetwijfeld oprechte voornemens van MS.’
Zeger van der Wal, professor en expert op het gebied van Internation Leadership, hoopt dat de delegatie de zorgen van de CIO Rijk ter harte heeft genomen. En dat Microsoft met alle goede intenties echt oprecht. ‘Ik ga ondertussen door met stap voor stap mijn leven ‘ont-US-techen’, schrijft hij op LinkedIn. ‘Want ik blijf iedere dag geschokt door wat er in de VS (nu weer) gebeurt: de tijd van naïviteit is wel voorbij me dunkt.’
Op Tweakers reageren ook diverse experts op het bericht. Zo schrijft NEK: ‘Microsofts aankondiging klinkt geruststellend maar wie echter iets dieper graaft ziet vooral, wederom, slimme PR en strategische positionering. Wij als als EU-burgers hebben we helaas weinig echte garanties. Allereerst blijft Microsoft als Amerikaans bedrijf volledig onderworpen aan de U.S. Cloud Act. Deze wet verplicht Amerikaanse bedrijven om data over te dragen aan Amerikaanse autoriteiten zelfs als die data fysiek op Europese servers staat. Of je gegevens nu in Frankfurt of Dublin of Amsterdam staan, de Amerikaanse overheid kan er nog steeds bij. Dat Microsoft belooft hiertegen “juridisch op te treden” is sympathiek, maar wat betekent dat echt als de Amerikaanse wetgever de regels bepaalt? Daarnaast is de geloofwaardigheid van Microsoft op dit vlak niet onomstreden. In het PRISM-schandaal werkte Microsoft actief samen met de NSA om toegang te geven tot Outlook, Skype en andere diensten. Zolang we afhankelijk blijven van Amerikaanse infrastructuur, blijft onze Nederlandse en EU “digitale soevereiniteit” een lege huls.’
Nogal lucratief
De beloftes van Microsoft zijn heel duidelijk bedoeld om Europa commercieel binnenboord te houden. Deze status quo is namelijk nogal lucratief voor bedrijven. Zo zijn veel Nederlandse bedrijven en organisaties volledig afhankelijk van diensten van het uit Seattle afkomstige megabedrijf. Ongeveer 35 procent van de gemeenten vindt zichzelf te afhankelijk van Microsoft en maakt zich daar zorgen over, bleek eerder uit onderzoek van iBestuur en Binnenlands Bestuur.
Maar stilaan wordt met groeiende urgentie gekeken naar niet-Amerikaanse alternatieven, liefst op Europees of nationaal niveau. Al is dat nog niet zo makkelijk. Uit hetzelfde onderzoek kwam naar voren dat veel gemeenten zich gevangen gevoelen in een zogeheten vendor lock-in, waarbij ze zo afhankelijk zijn van Microsoft dat overstappen niet mogelijk is zonder grote financiële en operationele gevolgen.
Cybersecuritymarkt
Niet alleen op cloud-gebied, maar ook op de Europese cybersecuritymarkt domineren Amerikaanse bedrijven. ‘Daarmee heeft de EU aanzienlijke afhankelijkheden op het gebied van cyberveiligheid,’ melden minister Beljaarts (Economische Zaken), minister Van Weel (Justitie en Veiligheid en staatssecretaris Szabó (Digitalisering) in een brief waarin zij verslag doen van een informele Telecomraad in Warschau begin maart. De Europese Commissie, ook aanwezig tijdens dit overleg, ziet onder meer potentie in het gebruik van AI-fabrieken voor de cyberveiligheid.
Bekijk hier de video met Brad Smith, vicevoorzitter en president van Microsoft, waarin hij zijn inzichten deelt over het behouden van vertrouwen en het bevorderen van concurrentievermogen in een tijd van handels- en geopolitieke onrust.
Lees ook:
