Alertheid op de omgeving maakt dat een zwerm als geheel reageert en gelijktijdig kan wenden bij verandering of dreigend gevaar. Organisaties, die gebaseerd zijn op top-down sturing, systemen en regels, zijn daar niet toe in staat. We hebben een wendbare overheid nodig die beleid en uitvoering tijdig kan bijsturen en inspelen op individuele behoeften van burgers.
Alertheid op de omgeving maakt dat een zwerm als geheel reageert en gelijktijdig kan wenden bij verandering of dreigend gevaar. Organisaties, die gebaseerd zijn op top-down sturing, systemen en regels, zijn daar niet toe in staat.
De luchtshow die een zwerm spreeuwen, op zoek naar een rustplaats voor zonsondergang geeft, behoort tot een van de spectaculairste natuurverschijnselen die in ons land te zien zijn. Een spreeuwenzwerm vertoont een rijke variatie aan vormen. Zwermen veranderen van trechters naar zandlopers. Verdichtingen en verdunningen vloeien naadloos in elkaar over. De vogels blinken uit in snelheid en wendbaarheid. Hoe krijgen ze het voor elkaar om als één geheel te bewegen? Onderzoekers stelden vast dat daar slechts drie basisregels aan ten grondslag liggen: de vogels zijn tot elkaar aangetrokken, ze vliegen met dezelfde snelheid en proberen botsingen en gevaar te vermijden. Dat roept de vraagt op: wat kunnen organisaties leren van deze vorm van zelfsturing?
Alertheid op de omgeving maakt dat een zwerm als geheel reageert en gelijktijdig kan wenden bij verandering of dreigend gevaar. Organisaties, die gebaseerd zijn op top-down sturing, systemen en regels, zijn daar niet toe in staat. Het kost maanden, zo niet jaren, om een verandering door te voeren. Om snel te kunnen reageren moeten organisaties wendbaarder worden. Dit vraagt om een andere manier van organiseren en onderlinge samenwerking gebruikmakend van intelligente automatisering. Technologie maakt wendbaarheid en continu aanpassen aan veranderende omstandigheden mogelijk. Dat biedt kansen voor overheidsorganisaties die in toenemende mate worden gedreven door data.
Voorwaarde voor wendbaarheid is een optimale inzet van standaard technologie die meegroeit met technische ontwikkelingen. Bij digitale transformatie draait het om het op maat bedienen van de klant. Voor overheidsorganisaties, die veelal hiërarchisch worden aangestuurd en in afdelingen taakgericht bezig zijn, is dit een grote veranderopgave. Niet langer de interne taken, maar de klantreis en voortdurend afstemmen op een (veranderende) klantbehoefte komen centraal te staan. Het is een verandering van organiseren en werken: de organisatie wordt ingericht op wendbaarheid. Bedrijven als Google, Zappos en Spotify lopen daarin voorop en werken volledig agile. Het organisatiemodel van Spotify met zelfsturende teams dient voor veel grote organisaties, waaronder ING en Buurtzorg Nederland, als voorbeeld.
In een snel veranderende samenleving is voortdurend anticiperen en aanpassen noodzakelijk. Overheidsorganisaties krijgen in toenemende mate te maken met veranderingen als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen, verschuivende politieke prioriteiten en voortschrijdende digitalisering. Deze veranderingen vragen om een wendbare overheid die beleid en uitvoering tijdig kan bijsturen en inspelen op individuele behoeften van burgers.
Jan Willem Boissevain is consultant bij DiVetro
Wat Boissevain zo bewondert in het bedrijfsleven kán helemaal niet bij de overheid. De burger is nl geen klant en zeker niet een klant van de overheid.
De burger heeft aanspraken die hem gegeven zijn door de wetgever en de overheid is, als uitvoerder, gehouden die aanspraken te honoreren conform de wet. Als er al sprake zou moeten zijn van wendbaarheid dan is het niet de overheid , maar de wetgever die dus wendbaar zou moeten zijn. En wendbaarheid bij de wetgever botst al gauw met de rechtszekerheid die we elke burger willen geven als bescherming tegen willekeur en knechting.
Boissevain zou er daarom goed aan doen zijn kennis van het staatsrecht eens wat op te frissen zodat hij kan laten zien dat hij de kenmerkende verschillen tussen zijn private klanten en overheidsklanten kent en begrijpt.
Wie is Mr A.F. le Gras die zich in reacties op iBestuur negatief en denigrerend uitlaat? Ik heb geen moeite met kritiek, maar wel als die anoniem onder een valse naam wordt geuit. Als mijn vermoeden klopt dan verzoek ik reacties van een fake persoon te verwijderen en voortaan te weren van het platform. Het probleem van anonieme reacties is eenvoudig te voorkomen door een link van het LinkedIn profiel te eisen bij een reactie.
Vreemde reactie van Boissevain, want mijn commentaar was en is noch anoniem noch onder een valse naam. En aangezien de redactie van iBestuur prima in staat is zelf de integriteit van haar kolommen te bewaken, zou ik Boissevain willen uitnodigen vooral inhoudelijk te reageren op mijn commentaar op zijn bijdrage in plaats van onzinnige verdachtmakingen rond te strooien.