Nationaal beleidskader voor de digitale infrastructuur

Als het gaat om energiebeleid heeft de Nederlandse overheid vastgesteld dat dit een schone, betrouwbare, betaalbare, veilige en ruimtelijk inpasbare energievoorziening zijn. Deze principes zou het kabinet ook goed kunnen gebruiken voor het digitale infrastructuurbeleid, dat Nederland volgens het Rathenau Instituut hard nodig heeft. “Onze digitale infrastructuur is inmiddels zo belangrijk geworden voor de samenleving dat ze kenmerken heeft van een Nutsvoorziening. Dat betekent dat publieke waarden leidend moeten zijn bij het maken van beleid”, schrijft het instituut op zijn website.

Brede maatschappelijke discussie

Het is volgens het instituut belangrijk dat er een brede maatschappelijke discussie komt, niet alleen over de grote centra die momenteel in de belangstelling staan, maar over de hele infrastructuur. “Daarbij gaat het ook om kabels, zendmasten, ontvangers, schakelaars en routers, plus de functies die zij in samenhang vervullen,” zegt directeur Henk de Jong van het Rathenau Instituut. “Het gaat niet om de vraag of we voor of tegen dat grote datacentra zijn. Het gaat erom hoe we onze hele digitale infrastructuur inrichten en wat we daarin belangrijk vinden.”

Multi-level governance

In het rapport beschrijft het Rathenau Instituut hoe de besluitvorming rondom datacentra op dit moment plaatsvindt op de verschillende bestuurlijke niveaus: nationaal, provinciaal en gemeentelijk. Juist bij de aanpak van kwesties rondom de vestiging van datacentra vindt samenwerking plaats tussen verschillende bestuurlijke niveaus. Er is sprake van ‘multi-level governance’. Dat leidt niet altijd tot goede resultaten. Daar zijn volgens Rathenau drie redenen voor:

• Binnen de huidige multi-level governance worden niet alle relevante kwesties en belangen al systematisch meegewogen in de besluitvorming. Financieel-economische kwesties zijn beter belegd dan andere.
• De bestaande nationale beleidskaders voor de vestiging van datacentra bieden onvoldoende houvast voor uitvoering op decentraal niveau. Het bestaande beleid is daarbij ook fragmentarisch: het focust op losse onderdelen van de digitale infrastructuur (zoals toegangsnetwerken of datacentra, maar niet hun onderlinge relaties). Bovendien mist het huidige beleid een visie op de doelen die de groei van de datacentrasector zou moeten dienen.
• De rollen die verschillende partijen in de besluitvorming hebben, zijn niet helder. Voor burgers en hun politieke vertegenwoordigers is niet inzichtelijk hoe in het besluitvormingsproces, verschillende belangen tegen elkaar afgewogen worden. De participatie van diverse stakeholders is niet goed geregeld.

Integraal beleidskader

Een integraal beleidskader vraagt om afstemming over verschillende beleidsdomeinen heen. De bevoegdheid voor digitale zaken ligt nu verspreid over meerdere departementen (EZK, BZK en JenV). Maar omdat de digitale infrastructuur ruimtelijk ingepast moet worden, is er volgens Rathenau ook een rol weggelegd voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. In Zeewolde, waar sprake was van herbestemming van landbouwgrond van het Rijk, speelden ook belangen die behartigd worden door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
Al deze departementen benaderen infrastructurele kwesties vanuit een ander perspectief, waarbij ze verschillend denken over wat wel of niet tot het Nederlandse digitale ecosysteem behoort en waartoe dit systeem dient. Deze verschillen dienen overbrugd te worden om integraal nationaal beleid mogelijk te maken.

Klik HIER voor het rapport Beter beslissen over datacenters

iBestuur Live Event over de digitale infrastructuur

Op 17 mei organiseert iBestuur het Live Event ‘Digitale infrastructuur en data-economie met vijf gesprekstafels. Een van de tafels is gewijd aan ‘Datacenters en energietransitie’. Wat kunnen datacenters, overheden en energiemaatschappijen samen realiseren? Aan tafel:
– Gido van Rooijen, onderzoeker bij het Rathenau Instituut
– Eske van Egerschot-Montoya Martinez, strategisch adviseur digitale transformatie en duurzame technologie bij LEAP
– Stijn Grove, directeur Dutch Data Association en voorzitter KickStart Europe
– Edward Stigter, gedeputeerde; bij de provincie Noord-Holland

U kunt erbij zijn. Meer informatie en inschrijven via DEZE link