De stikstofopgave leidt tot een stevige discussie. Het gaat daarbij vaak niet over de politieke keuzes, maar over de vraag of de feiten überhaupt wel kloppen. Ook wordt regelmatig ‘eigen’ data gepresenteerd als feit om het eigen politieke standpunt te onderbouwen. Hoogste tijd om data naar de politiek te brengen en een Nationaal Data Center te openen in de Tweede Kamer.
De stikstofopgave leidt tot een stevige discussie. Het gaat daarbij vaak niet over de politieke keuzes, maar over de vraag of de feiten überhaupt wel kloppen. Ook wordt regelmatig ‘eigen’ data gepresenteerd als feit om het eigen politieke standpunt te onderbouwen. Hoogste tijd om data naar de politiek te brengen en een Nationaal Data Center te openen in de Tweede Kamer.
Zo gingen Jesse Klaver en Caroline van der Plas op televisie in gesprek over de omvang van de veestapel. De vraag was of deze de laatste jaren toe- of afgenomen is. Een vraag die eenvoudig te beantwoorden is met publieke beschikbare informatie. Blijkbaar zit dit nog niet in het systeem van de politiek.
Een aantal gemeenten heeft al enkele jaren zo’n data center. In deze Urban Data Centers wordt nauw samengewerkt met het CBS. Er wordt een koppeling gemaakt tussen de data van het CBS en de gemeente, en er wordt kennis en expertise gedeeld. Hierdoor kan beleid veel meer datagedreven worden. Het gebruik van data, naast andere bronnen, leidt tot meer inzicht in beleidsvragen en helpt deze te beantwoorden. Bovendien worden effecten beter meetbaar, zodat ook bijgestuurd kan worden.
Op vrijwel alle beleidsdomeinen en maatschappelijke opgaven is discussie over de data.
Het gebruik van data laat ook minder ruimte aan onnodige discussie. Wie bijvoorbeeld even op de website van het CBS zoekt ziet direct hoe de veestapel zich heeft ontwikkeld de afgelopen jaren. Natuurlijk vraagt het gebruik van die data soms wat duiding. Zo is het belangrijk dat er een eenduidige definitie is en begrip van hoe er gemeten wordt. Behalve de data zelf zijn begrip en kennis van de data dus vaak net zo belangrijk. Daarbij kan ondersteuning georganiseerd worden, bijvoorbeeld door het aanstellen van zogenaamde datavertalers of data stewards, die helpen om beleidsvragen te koppelen aan de juiste data.
De politieke discussie over stikstof kan dan weer gaan over waar het over hoort te gaan, namelijk de afweging en keuzes die gemaakt moeten worden tussen duurzaamheid, voedselvoorziening en de toekomst van het boerenbedrijf. En dit geldt uiteraard niet alleen voor stikstof. Op vrijwel alle beleidsdomeinen en maatschappelijke opgaven is discussie over de data. Van het aantal woningen en armoede tot de effectiviteit van coronavaccinaties.
Op al deze onderwerpen is enorm veel data beschikbaar. Het delen daarvan blijkt vaak nog lastig, maar ook dit komt doordat er relatief weinig politieke aandacht is voor data. Het delen van data begint met een behoefte en vraag. Op dit moment is de behoefte groot, maar de vraag blijft achter. Data moet daarom veel meer in het hart en hoofd van de politiek komen, ook letterlijk.
Het wordt dan ook tijd om een Nationaal Data Center in de Tweede Kamer te openen, zodat data en ondersteuning via het CBS direct beschikbaar komen voor politici en data geen speelbal worden van diezelfde politici. Daarbij zouden moties of voorstellen in de Kamer altijd gepaard moeten gaan met een ondersteunende dataparagraaf, zodat beleid meer datagedreven wordt, en het debat weer gaat over maatschappelijke opgaven en politieke keuzes.
Christian Verhagen is senior adviseur bij Verdonck, Klooster & Associates en publiceert regelmatig over data en technologie in de publieke sector.
