Nederlandse cloudsector pleit voor ‘Europees, tenzij’-beleid
De Dutch Cloud Community, de branchevereniging van Nederlandse cloud- en hostingaanbieders, roept het kabinet op om een politieke keuze te maken over het cloudgebruik van de overheid. Doorgaan op de huidige weg betekent het afsterven van de eigen sector, waarschuwt de branchevereniging.
Voorafgaand aan het debat van de Kamercommissie Digitale Zaken over digitale soevereiniteit bij de Rijksoverheid biedt de DCC staatssecretaris Szabó van digitalisering een whitepaper aan die mogelijke toekomstroutes schetst.
Lot in handen van hyperscalers
De Rijksoverheid is ‘ondoordacht’ de cloud ingestapt, concludeerde de Algemene Rekenkamer in januari 2025. Dat leidde tot de ‘zorgelijke situatie’ dat het Rijk onvoldoende grip heeft op het eigen cloudgebruik. Zo wisten veel ministeries moeilijk boven water te krijgen of er sprake was van materieel public cloudgebruik. Dat is cloudgebruik voor de primaire taak van de organisatie, zoals belastinginning of visumverlening. Meer dan de helft van het materieel public cloudgebruik wordt bij Microsoft, Amazon en Google ingekocht, blijkt uit het onderzoek van de Algemene Rekenkamer.
Als er op de huidige weg wordt doorgegaan, legt de overheid langzaam maar zeker haar lot in handen van deze zogeheten hyperscalers, waarschuwen de Nederlandse cloud- en hostingaanbieders. Als de overheid als grote klant geen impuls geeft aan de eigen sector, zullen de Europese leveranciers meer achterlopen op de Amerikaanse hyperscalers. ‘Een gevolg van deze keuze is het geleidelijk aan afsterven van de eigen sector, van de eigen kennis en van onze onafhankelijkheid,’ schrijft de brancheverenging, die uiteraard niet neutraal in de discussie staat, maar desondanks benadrukt dat de overheid deze bewuste beleidskeuze kan maken.
Alternatieve scenario’s
Een tweede scenario, waarin op korte termijn volop wordt ingezet op soevereine open source-alternatieven, noemt de DCC zelf al niet realistisch. ‘Het aanbod is er niet, want leveranciers die zo’n schaal aan zouden kunnen bestaan niet. De diensten en producten kunnen slechts op specifieke domeinen de vergelijking aan met het aanbod van de hyperscalers.’ Het zou betekenen dat de overheid zelf centrale regie neemt en een hoge mate van technische expertise ontwikkelt. Staatssecretaris Szabó is wel van plan om meer overheidsregie op cloud te pakken en open source daarin een belangrijke rol te laten spelen.
De optie waar de branche de hoop op heeft gevestigd heet de ‘multicloud’; een combinatie waarin de overheid sommige onderdelen in een private cloud zet en andere diensten afneemt van publieke cloudleverancier. Die publieke cloud kan deels van de hyperscalers komen en deels van Nederlandse en Europese aanbieders. Er zou een ‘Europees, tenzij-beleid’ gelden, waarbij de overheid actief kijkt welke diensten ook vanuit Nederlandse en Europese aanbieders beschikbaar zijn en indien mogelijk met hen in zee gaat.
Deze route vraagt om beleidskeuzes, bijvoorbeeld om aanbestedingstrajecten op de schop te gooien. Nu is het vaak zo dat er in een aanbesteding eigenlijk al om een bepaald product van Microsoft wordt gevraagd, zodat het voor Nederlandse cloud- en hostingpartijen zinloos is om te reageren, schrijven ze. Ze pleiten voor goede raamovereenkomsten waar Nederlandse bedrijven op kunnen intekenen.
Kerndiensten
En kunnen Nederlandse bedrijven dan wel alles bieden wat de Amerikanen doen? Nee, schrijft de brancheverenging, maar vraag je nou eerst eens af wat je nodig hebt. Van de honderden diensten die Microsoft Azure en AWS aanbieden, wordt het merendeel slechts door een kleine groep klanten afgenomen. 90 procent van de klanten van de hyperscalers gebruikt minder dan 20 diensten. ‘De kerndiensten die het meest gebruikt worden zijn meestal redelijk algemene, gestandaardiseerde clouddiensten die onder andere zijn gebaseerd op rekenkracht, opslag en hosting. Die zijn ook prima te vinden bij Nederlandse en Europese partijen,’ aldus de DCC.
Lees ook:
